Қолмен істейтін аппараттар мен релелерді жөндеу. Рубильниктерді тазалау үшін темір щеткалар жэне жылтырату үшін образивті қағазбенен тазалаймыз. Олардың аяқтары зақымдалған жағдайда оларды балғамен түзетеміз. Пышақтарының түзулігін арнайы түзу темірмен тексереміз. Бүкіл үзындығы бойынша оның түзулігі 0,2мм-ден аспауы керек. Жылжымалы қосқыштардың бүтіндігін тексеру, пышақтарды үстап түратын механизмдердің зақымдағандарын жаңасымен ауыстыру.

Барабанды контралерді тексеру үшін доға өшіргіш камераларын жэне қабырға аралық қосылыстарды шешеді. Қосылған жерлердегі ерітінділерді егеумен немесе щеткамен тазартамыз. Қатты зақымданған байланыстарды ауыстырады. Пружиналардың байланыстарды қысып тұруын тексереді, босатылымдарын жаңа пружиналарға ауыстырады.қатыру детальдарын асбесті цементті қабырғаларын тартады. Олардың оқшаулығын тексереді. Егерде оқшаулағыш талапқа сай болмаса, оны ауыстырады.

Реостаттарда жөндеу оларды бұзудан жэне зақымдалған резисторларды жөндеуден, байланыс бөліктерін, басқару механизмінен оқшаулағыш детальдарды бұзудан тұрады. Тотыққан байланыстарды тазалап, қатты зақымдағандарын ауыстырады.

Қатыру детальдарын тексеріп тазартады, байланыс жолдарындағы қозғалтқыштарды реттейді. Ленталық жэне сымды резисторларының орамдарының бүтіндігін үқыпты тексеріп, олардың бостарын тартады.

Маймен мүздайтын реостаттарды жөндеу.

Ол дэл ауамен суыту сияқты жөнделеді. Реостатты бактан алып жөндейді. Реостатты жөндеп біткен соң, судан, ластан, еріткішпен жуып шаяды, кептіреді жэне таза трансформатор майымен толтырады. Майдың тамшылауын тексереді және реостаты бакке түсіріп, оны тығыз етіп қатырады.

Токтың, реленің жағдайын тексерген кезде ерекше көңілді тежегіш магнитке жэне дискілердің тістеспеуіне аудару қажет. Рамкінің еркін вертикальды жүруін Імм-ден, ал дискінікі 0,5мм-ден аспауы керек.

Электромагнит полюстарымен дискінің түрақты магниттердің арақашықтықтары 0,3мм болуы тиіс. Дискінің бастапқы айналу кезіндегі тогы 1А, тежелгенде 4А жэне 0,5А, тежелген кезде 2А РТ-80/2 релелер үшін.

Байланыстардың формасын жэне тазалығын тексереді, бірлестік байланыстардың пружиналарының арақашықтықтары 2-Змм-ден аз болмауы тиіс, байланыстардың майысуы жұмыс жасау кезінде 1,8-1мм болуы тиіс, ал сигналды байланыстардың арақашықтықтары 1,5мм-ден кем болмауы тиіс.

Жапқыштың сипаттамасын реленің сынау схемасы бойынша тексереді. Жүмыс жасау тогымен, қайтару тогын өлшеу арқылы қайтару коэффициентін анықтаймыз, оңың мэні 0,85-9 болуы керек. Қайтару коэффициентінің жағдайын реттеу үшін тіреуіш винттің көмегімен 8

Автоматтарды жөндеуді қауіпсіздікті сақтай отырып, доға сөндіргіш камераларды алудан бастайды, ол кезде камералардың ішіндегі доға сөндіргіш қондырғының тор пластиналарды зақымдап алмауы тиіс.

Рис. Тояовое реле РТ-80: Сурет.

1-алюминді диск; 2-сектор; 3-иірмектер; 4-бұрылатын рамалар; 5-планкалар; 6-байланыстар; 7-пластина; 8-реттегіш винт; 9-зэкір; 10-штепсельді қондырғы; 11-катушка; 12-магниттіөткізгіш; 13-жэкіл; 14-пружина.

Аралыцрелені жөндеу.

Мысалы, РПТ-100 жөндеуді, оны бөлшектеп бұзу жэне контактты тармақтар мен магнит өткізгіштің катушкасын тексереді (суретте көрсетілген).

Сур. РПТ-100 аралық релесі. 1-контакттық көпірлер; 2-орам; 3-зэкір.

Мысталған кұрышты пластиналарды ақырындап қақтап ағаш таяқпен немесе жұмсақ құрышты щеткамен тазалайды, еріткіште ылгалданған ветошьпен шайып, таза шүберекпен сүртеді.

Доға сөндіргіш камералармен дионды торлардың жарықтары мен сынықтарын     БФ-2     желімімен     жабыстырып,     камералардың     сыртқы

жағындағы саңылауларды жүқа электр картондар мен жабыстырадыда, жарамайтын дионды торларды жаңасыме ауыстырады.

Автоматтардың доға сөндіргіш контакттерін жөндегенде жуып-шайып, мыстың аз бөлігін түсіру арқылы аралап, олар қатты зақымдағанда (контакттың өлшемінің 30%, көбі жаңасымен ауыстырылады).

Автоматтың контактты жүйесінің жүмысын реттеу, негізгі, содан соң аралық және доға сөндіргіш контакттердің бір мезгілде жанасу жолымен жүргізіледі. Реттегенде контакттерді олар көбейетіндей етіп ығыстырады. Байланыс жүйесі осылайша реттеледі, түйісу кезінде доға сөндіргіш байланыстарының 3 жылжитын жэне жылжымайтын 6 аралық байланыстардың арақашықтығы 5мм-ден кем болмауы керек, ал түйісу кезіндегі аралық байланыстардың жылжитын 6 жэне жылжымайтын 7 ара қашықтықтары 2,5мм-ден кем болмауы керек. Автоматтардың қосылған жағдайдағы бас байланыстардың енуі 2мм-ден кем болмауы керек. Автоматтың сөндірілген кездегі доға сөндіргіш байланыстарының ерітіндісі 65мм-ден кем болмауы тиіс. Реттеуіш сапасы бір мезгілде қосылған байланыстардың байланыс беткейлеріндегі электрлік тозуға тэуелді. Реттеу кезіндегі, мысалы асинхронды қозғалтқыштарды, токқашуды өшіру үшін, барлық фазаларды бір мезгілде өшетіндей етіп жасау керек.

1 -динамометр; 2-петля; 3,4-байланыстар; 5-қағаз; 6-жылжымалы бас байланыс; 7-жылжымайтын бас байланыс; 8-гайка; 9-фасонды винт; 10-

динамометр; 11-гайка.

Майлары аз сөндіргіштерде түйісу кезінде төменгі кернеулі белгі беретін лампалар жанады. Жүмыс істеу тәртібі айқын болуы тиіс, бірақ бір тізбектегі байланыстардың эр түрлі функциялары болуы керек. Мысалы: АВМ автоматында үш байланыс жүптары жүмыс істейді. Олар бір-біріне параллель қосылған: 1-бас байланыстар, 2-ауыспалы байланыстар, 3-доғасөндіргіштер. Әрбір жүп бір мезгілде өздерінің жүптарымен бірге қосылуы тиіс, бірақ бір тізбекте олар рет-ретімен жүмыс істейді.

Автоматтарды жөндеу кезінде бастапқы және соңғы байланыстардың қысу жүйелерін тексереді. Бастапқы қысу дегеніміз байланыс пружинасының бастапқы түйісу кезіндегі жүктеуді айтамыз.

Бастапқы қысудың жеткіліксіздігінен байланыстар бір-біріне жабысып қалуы мүмкін, ал көп болған жағдайда аппараттың дэлдік жүмыс жасауы бүзылуы мүмкін. Қысылу 50-60Кн шамасында болуы керек. Соңғы қысу күші деп соңғы түйісу кезіндегі байланыстың толық қосылған түрін айтады. Бүл шама 90-1 ІОКн шамасында болуы керек.

Автоматтың бастапқы жэне соңғы қосуларын динамометрмен өлшейді. Ілгіштің көмегімен 2, жэне динамометр 1, байланыстарды тартады 7,байланыстардың көмегімен 12 (суретте).

Деформацияның басталуын қағаздың 5 қимылдауына байланысты анықтайды. Қағаз байланысүстағыш пен байланыстың арасында түрады. Кейбір жағдайларда тарту тәсілі бір себептерге байланысты жарамсыз болса, онда динамометрдің көрсеткішін баеқа жолдармен анықтайды. Мысшіы: АВМ типті автоматтарда ажыратқыш байланыстарды 4,3 өлшеу үшін винтті қолданады. Бүл жағдайда теңестірілген тартылыс күшінің эсерінен пружина күштен босатылды. Соңғы бас байланыстардың қысылуы арнайы динамометрдің 10 көмегімен өлшенеді, ол реттеуіш гайкамен, бас байланыспен реттеледі.

Тарту күштерінің жазықтығы түйісу байланыстарының бағытына перпендикуляр болуы тиіс.

Бүл күштің эсер ету сызығы сызықтың ортасымен енмесе түйісу алаңының байланыстарына байланысты бір нүктеден өтуі керек.

Осыдан кейін тексеріп, талапты токты орнатады жэне жоғарғы номиналды жүктеуде зауыттың дайындаған мөлшері мен сынақтан өткізеді.

Контакторларды жөндеу доғасөндіргіш камераларын шешуден басталады. Доғасөндіргіш торларын күйеден тазалап, балқыған металлдардан щеткамен тазартады жэне еріткішпен сүртеді. Камераның бетіндегі сызықтарды жөндейді, оларды сумен араласқан асбест үнтағымен цементтің қоспасымен толтыру арқылы жүргізеді.

Негізгі контакт беткейлерін тазартып, еріткішпеншайып, техникалық вазелинді жүқа қабат етіп жағады. Жылжымалы жэне жылжымйтын контактордың беткейлерінің жанасу дэлдігі мөлшерленбеген(70%-дан төмен болмауы керек).

Электр магнитті қозғалтқышты қалыптиы контакт жүйелерінде блок контакттлер кеш іске қосылады. Кей жағдайларда негізгі және блоктау контакттлерінің іске қосылуының басқа жолы белгіленуі мүмкін. Блоктау контактысының негізгіден қосқанда сызықты түрде артта қалуы эдетте 0,5-Імм қүрайды.

Аппараттардың контактілерінің бірізді жүмысы ерітіндіні реттейтін эдістер арқылы жүргізіледі.

Электр магнитті қозғалтқыштардағы зэкірдің орталыққа жақындап орналасуының тығыздығын реттеу айнымалы токты магнитті жүйелерде жүргізіледі.    Бүл   жүйелердің   магнит   өткізгіштігін   электр   техникалық қүрыштың жүқа листтерімен алады. Магнит өткізгіштердің шеттерінің тегіс емес жанасуы жү_мыс кезінде ауалық саңылауда токтың, қызудың, шу мен дірілдің көбеюіне алып келеді. Сондықтан да жанасуда, орталықтың зэкірге жақындауының жалпы көлемін 70 %-дан төмен емес болатын жанасудағы тегіс еместік рүқсат етіледі. Орталық пен зэкірдің жақындау ауданын зәкірдің шетіне жағылған болудың жэне қағаз көмегімен анықтайды. Қағазды саңылауды кіргізіп, орталық пен боялған зэкірдің арасында қысады. Бояудың орнына бірге жинақталған көшірме және таза ақ қағазды қолданылады. Егер де зэкір мен орталықтың толық ток қашуынан алынған қағаздағы іздің көлемі зэкірдің көлденең қимасының жалпы көлемінің 70%-нан төмен болса, онда магнит өткізгіштің бір-біріне жанаспайтын учаскелерін жонады. Жонуды листтердің шеттеріне тік бағытта жүргізеді. Жонып болған соң, магнит өткізгіштің шетін қүрышты щеткамен металл үшқындарынан тазалайды.

Погода в Алматы