Аудит түсінігі
"margin-left: 95.25pt;">
-
Шаруашылық субъектісі-кәсіпорын, оған аудитор қорытындысы керек
Ол кезінде басылымға шығуына кепілдік береді.
3. мемлеке, кәсіпорындардың жақсы жұмыс жүргізіп табысты болғанын қалайды, себебі олар салық төлейді, аудит жұмысына құштар болу себебі аудитор тексеру барысында табыстылық есебін тексеріп кәсіпорының қанша табыс тақанын, қанша салық төлейтінін анықтайды анықтайды. Ал қажет болған жағдайда аудитор тікелей мемлекет салық инспекциясына мәлімет бере алады. Яғни, аудит жүргізілген кәсіпорындарда табыс сомасын жасырып қалу, салық төлемеу үшін қылмысқа немесе басқалай әр түрлі жалтарушылыққа жол берілмейді.
Осы үшбұрыштың өзара байланысын қарастыратын болсақ, аудит “осы үшбұрыштың төбесін” қосып қана қоймай ерекше қызмет атқаратынын айту қажет. Біріншіден, «аудит қорытындысы» арқылы шаруашылық субъектілері бір қалыпты шаруашылығын жүргізуге қандай денгейде болса да даму процесін қамтамасыз етуге кепілдік алады. Яғни, бір регионды немесе бір ел көлемінде шаруашылық субъектілері даму жолында болған жағдайда ол елде өзінің экономикалық инфраструктурасы қалыптасады да, оның әсерінен сол елде нарықты қатынас экономикалық зандылықтары күшейіп, нағыз нарықты қатынасқа көшу арқылы ол елде тауар бағалары тұрақты деңгейге көшіп нарықты қатынас заңдылығын іс жүзінде қалыптастырады.
Екіншіден, «аудит жұмысы» үлкен мемлекеттік қызмет атқарады. Олай дейтін себебіміз, аудит тексеруі барысында кәсіпорынның табыс-пайда сомасы салық нақты анықтамадан қанша сома салық төлеу керек екенін, “салық есебінің” дұрыс жүргізілгенін аудиторлық тексереу арқылы анықтайды. Қандай бір елде болмасын үлкен экономикалык мәселе ол – салықтың тиісі көлемде жинау және де нормативтік ереже-нұсқау талабына сәйкестігін қамтамасыз ету. Қазіргі кезде шаруашылықсубъектілері өз тарапынан “салық есебін” жүргізуге мәжбүр, оған қоса тек қана “салық есебіне” аудиттік тексеру жүргізіп, аудиторлық қорытынды алуға мәжбүр. Ондай жасамаған жағдайда салық инспекциясы қатал жаза қолданып, субъектілер айып төлейді.
Аудиттің мазмұнын қарастыру барысында тағы да осы түсінікті әйдейі қарастырған дұрыс деп ойлаймыз. Ол аудит анықтамасының көбісінде аудитті тексеру деп анықтаған. Мысалы, авторлар келтірген он үш анықтаманың он бірінде тексеру деп, ал екеуінде бақылау жасауға құқысы жоқ. Тек ішкі аудитті ұйымдастыру барысында ғана арнайы бақылау жүргізілуі мүмкін.
2.Аудиттің негізгі құрамдары.
Аудиттің мазмұнына қарастыру қарастыру барысында оның нақты құрамы айту қажет . Олар мыналар :
1. шаруашылықтағы субъеккт;
-
мәлімет;
-
аудитордың мамандығы ;
-
фактілерді жинау және бақылау;
-
аудит стандарты;
-
аудитор қпараты,есебі;
Осы көрсетілген аудит элементтерін жеке-жеке қарастыру қажет .
1. Шаруашылықтығы субъект .Аудит жұмысын орындау үшін міндетті түрде сол субектінің шаруашылық бағытын ,көлемін анықтау қажет .Оны сол субъектінің шаруашылық параметірлері құрайды .Оған аудит барысында нақты болжам жасау үшін аудит қамтитын объектілердің көлемі , мақсатты қарастырылыуы қажет. Мысалы, заң субектілері немесе
эканомикалық объектіге қосылмайтын мәлімет жүйесі .
2. Мәлімет. Аудит жұмысы барысында тапсырушылар берген мәлімет қарастырады . Аудитор олардың дұрыстығын дәлелдеп , өзінің жаңа мәліметтерін құрайды . Сол жұмыс барысында олардан кемшілік табуы немесе дұрыс еместігін анықтауы мүмкін. Ол негізінде екі түрлі себептен болуы мүмкін;
1) ақпаратта кейбір мәліметтердің жетіспеушілігінен ;
2) ақпарат дұрыс жасалғанбағандықтан .
3. Аудитордың мамандығы . Аудит жүргшізуші жоғары дәрежедегі , өз мамандығын жақсы меңгерген, сарапшы ,білгір адам болуы қажет . Аудит барысында ол өзіне қажет фактілерді жинап талдау жасайды , бір тұжырымға келтіріп,
қортынды жасауына пайдалана алатын болуы қажет .
-
Фактілерді жинау және бақлау .Аудитордың негізгі мақсаты ол- фактіні жинау. Себебі сол фактілер арқылы ол өзінің аудиторлық ақпаратын жасайды .
-
Аудит стандарты .Жиналған фактілер , мәліметтер өз кезегінде бір жүйеге келтірілуі қажет. Оған негіз аудит стандарты. Стандарт дегеніміз мәліметті бір жүйеге келтіру әдісі немесе нормативтік ереже-нұсқау талабына сәйкес бір қалыпқа келтіру .
6. Аудитор ақпараты. Аудитор өз жұмысының қорытындысын тексеру барысында анықталған кемшіліктердің
мазмұнын ,өзінің аудиторлық қортындысын ақпаратында көрсетеді.
Қорыта келгенде, жоғарыда келтірілген аудиттің міндетті құрамын қарастырмай , нақты аудит жүргізу мүмкін емес . Аудиттің міндеті мен мақсаты толық орындау үшін оның принціптерін білу қажет.
3. Аудиттің негізгі принциптері
Аудит жұмысы нақты принциптерді сақтау арқылы жүргізледі.
1.Ғылыми негізделігі . Аудиттің ғылыми негізгі оның метадалогиасының диалектиалық әдісімен дамиды . Эканомика тэориасындағы объективтік шындықты негізге алу болып табылады . Аудит жұмысының барлық мәліметі , тұжырымы ғылыми жолмен анықталған, дәлденген болуы қажет . Аудит
қызметінің ғылыми даму барысы оның көптеген нақты факторларын талдау арқылы ол өзінің теориасын құрайды.
Аудит жұмысы барысында ғылыми зерттеу әдісі қолданылады.
Мысалы, аудитте эканомикалық талдау қолданылады, ол яғни фактілерді зерттеп қортынды жасау. Сондықтан да аудит фирмалардың басшылығы зерттеу жұмысын, тәжирибесін игерген ғалымдар.
2.Объективтілік. Бұл қағида ойлану, тек қана фактіге сүйену арқылы ғана тұжырым жасау. Аудитор шыншыл, бұрмалаушылыққа бармайтын, тазалық ұстайтын маман болу керек. Ол өзініңаудиторлық қортындысына кәсіпорыннның табыстылық ақпаратын шыншылдықпе
| |  скачать работу |
Аудит түсінігі | 
