Қазіргі кезеңнің саяси институттары
у функциясы кеңейтілді, халық депутаттары атқару комитеттері таратылып, оның орына тікелей басқару билігінің жүйесі: аудандық, қалалық, облыстық әкімшіліктер құрылды.
Бұл егемендіктің нәтижесінде болған өзгерістер. Сонда егемендіктің басты ерекшеліктері болып табылатын белгілер — өз аумағымыз бен азаматтығымыз, дербестігіміз бен ел ішіндегі мемлекеттік биліктің өз қолымызда екені, Конституция мен заңдардың үстемділігі, өз бюджетіміз бен қаржы-несие жүйесі, пәрменді құрылымдарымыз, халықаралық қатынастардағы еріктілігіміз көрініс тауып, баршамыз үшін ең қымбаттысы – мемлекеттік егемендігіміздің классикалық нысандары – елтаңбамыз, туымыз, әнұранымыз бекітілді.
Енді, міне жеке мемлекет болдық. Өз тізгініміз өз қолымызға тиді. Елдіктің басы – ел тарихын білуден басталса керек. Сол ақиқатты сезінбей, сол шындыққа жүгінбей, ұлы мақсат – тәуелсіз мемлекет бола алмаймыз. Осының баршасын түйсініп, түсінісек қана алдымыз жарық, келешегіміз нұрлы. Ең басты білетініміз одақтас республикалардың әлеуметтік – экномикалық өзара кіріптарлығының түпкі себебі өзара сенімсіздіктерінде жатқандығы. Бұл сенімсіздіктің қайнар көзі патшалық Ресейдің отаршыл саясатынан басталады. Отаршылдықтың өзекті тұжырымдамалары социализм кезінде одан әрі шыңдала орнықты. Бұл тұжырымдама бойынша орыстан басқа ұлттардың жерінде толық өнім циклына жол бермеу тенденциясы ұдай басшылыққа алынып отырды. Қарапайым шылымның қағазы Сібірде, фильтрі Кавказда, темекісі Карпат маңында дайындалуға тиіс болды. Орыстардың шовинистік психологиясы бойынша өзге ұлттарды тек осылайша жіпсіз байлап, кіріптар етіп ұстауға болады деп ойлайды. Нәтижесінде, шын мәнінде кіріптарлықтан тұратын тоталитарлық-экономикалық жүйе пайда болды. Мұның өзі, Маркстің түсіне де кірмеген, жаппай еңбекті жатсыну психологиясын тудырды. Адамдары еңбектен безінген қоғамның болашағы бедеулікке ұрынатыны қазірдің өзінде айқын аңғарылып отыр.
Енді әр республиканың таяу маңдағы ең өзекті мақсаты өз жерінле дайын өнімді әлемдік стандарт деңгейінде шығаруға ұмтылу және шикізат байлығына толық иелік ету болып отыр.
Республикамызда 1990 жылдың 24 сәуірінде президент институты қалыптасып, алғашқы рет бұл ел басы деген лауазымға Н.Ә.Назарбаев сайланды.
Президент – бүкіл ұлттың рәмізі, ар-намысы, абыройы сенімі, үлкен үміті. Осының өзі республиканың өтпелі кезеңіне соны жол салушы Президентке халық артқан жүктің қаншалықты салмақты екендігінің айғағы. Президент болып сайланған Н.Ә.Назарбаевтың біліктілігі, жігерлігі, жоғары ұйымдастырғыш қабілеттілігі, халықтың жүрегіне жол тауып, сеніміне енуі нәтижесінде өзі де кемелденді. Күрделі де қайшылығы мол, шым-шытырық қиын заманда Президенттің ауқымдық дипломатиялық қабілеті елдің ішінде жарасымдылық қарым-қатынас орнатса, халықаралық саясат кеңістігінде Қазақ мемлекетін бүкіл әлемге паш етті. Оған лайықты берілген «Жыл адамы» атағы бүкіл Қазақстан халқы зор қуанышпен қарсы алды.
Қорыта келгенде, ақылға сыйяр парасатты түйіндер мен елдігімізді сақтауға, тарихта тұңғыш рет шын мәнінде бой түзеген қазақтың мемлекетін құру жолға — әлемдік кеңістікке шығаруға күш салған ондаған парасат иелері мен жүздеген саясаткерлеріміздің өзін уақыт сүзіп, екшейді, қатыгез тарихтың талқысына салады. Үш жүздің басын құрап, қазақты ел етуге ұмтылған Абылай аты тарихқа қалай кірсе, арғы-бергі ұлы елдермен тұғыры мен топсасы берік саясат жүргізу арқылы қазақ елінің аумақтық тұтастығын шегелеуге, Қазақстанды әлем толық танитындай мәртебеге жеткізуге күш-жігерін аямай келе жатқан еліміздің алғашқы Президенті Нұрсұлтан Назарбаев та осылай кірері хақ. Заманында көшпелі елдің өз ыңғайына қарай жазылып, әлденеше ғасыр Ұлы Даланың өмірі мен тәртібін, жалпы тіршілігін, ішкі, сыртқы қарым-қатынасын реттеп отырған «Жеті Жарғы» ұрпақ жадында қалай жатталса, республика парламенті екі жыл дайындап, дүниеге алып келген тарихи құжат – азаттықтың алғашқы Ата Заңыда тарих төрінен өзіне тиесілі орнын солай алуға тиіс.
| |  скачать работу |
Қазіргі кезеңнің саяси институттары |
