Главная    Почта    Новости    Каталог    Одноклассники    Погода    Работа    Игры     Рефераты     Карты
  
по Казнету new!
по каталогу
в рефератах

Махаббат пен ғадауат

ті болатыны несі? – деп сұрайды Мүңкір осы арада әңгімеге араласып.
— Өйткені, олар артында қалатын дүниесін ешкімге қимайды, – деп жауап беріпті Нәңкір сонда.
— Онда былай болсын, – деп Әзірейіл қорытынды жасайды. — Бұл жолы мына байдың жанын алмаймыз. Күнәларын жууға, қателіктерін түзеуге пұрсат береміз. Ал бірақ бұдан былай тура жолдан аяғын сәл қия басса, өз обалы өзіне, аяушылық жасамаймыз.
Осылай қиянатшыл байды тәубасына келтіргендей болған үш жігіт былайырақ ұзап шыққан соң, үстеріндегі шұбатылған ақ жамылғыштарын шешіп тастап, өздерінің оқыстан ойлап тапқан бүгінгі оқшау әрекеттеріне ерекше масаттанып, біразға шейін күлкілерін тыя алмаса керек.
Бір кезде Мүңкір ме, Нәңкір ме, солардың біреуі есін жиып, артына қарайды да:
— Әй, осы кім кімді алдап кетті? – деп күдік білдіреді.
— Дұрыс айтасың, – деп әлгінде Әзірейіл періштенің жамылғышына оранған ұзынтұра жігіт шұғыл байлау жасайды. — Жүріңдер, қайтып барып, байдан тілхат жаздырып алайық. Әйтпесе ол неме бізді тағы да тақырға отырғызып кетуі мүмкін.
Содан үшеуі қиянатшыл байды қапыда тосқан кезеңді жерге қайтып барса, бай түгіл байпағы да жоқ, жым-жылас жоғалыпты. Тек биік бұтаның басында алақанат сауысқан отыр екен деседі. Кенет соған тіл бітіп:
— Ал мені ұстап ала қойыңдар! – деп шықылықтап күледі де, қанатын бір сермеп, әуелеп ұша жөнеледі.
Расында бұл өмірде жалғаншы оңайлықпен торға түспейді, құйрығынан ұстатпай, сусып шығып кететін кездері жиі ұшырасады. Бұл дүниеде Махаббаттан гөрі Ғадауатқа бастайтын иір-шиыр соқпақтар көп. Ғадауаттың тағы бір жексұрын баламасы — дұшпандық болса, қай заманда да адамзаттың көсегесін көгертпей алды-артына көр қаздырып келе жатқан бадырақ көз бәленің басы сол. Күншілдік пен қызғаныштан — дұшпандық қашық отырмайды. Күншілдік пен қызғаныш асылы әлсіздіктен, осалдықтан, кемдіктен ғана тумайды, өйткені мұндай сезімдер талантты тұлғаларға да жат емес. Сірә махаббаты, мейірімі, ізгілігі кемшін жандардың соқтығысынан төңіректі жек көрушілік жайлап, жұтқан ауаңды иіс-қоқыс дендеп кетсе керек.
Абай: “Себебі Аллатағаланың өзі — хақиқат, растықтың жолы. Қиянат — хақиқат пен растықтың дұшпаны” деп жазды. “Талап, ұғым — махаббаттан шығады” деген де Абай. Ендеше, қиянат — білместіктен емес, дұшпандықтан туындайды. Қиянат — ғадауаттың шектен асқан тұсы, Абайша бейнелесек, хайуандық. Қиянатты ешуақытта ешнәрсемен ақтауға болмайды. Қиянатты ақтау — біреуге қиянат жасаумен барабар.
Қазақ “Жалған дүние” дейді. Бұл өмірде жалғандықтың, өтіріктің, өткіншіліктің басым екенін мегзеп айтқаны. Тағы да: “Өтірік өрге бастырмайды” дейді. Бұл, әрине, арман, тілек, ниеттен туған аталы жақсы сөз. Әйтпесе, өтірік өрге басқанда қандай… Биік таудың басына өрмелеп шыға береді. Естіп, көріп жүр емеспіз бе? Ең жаманы: қарашасы өтірік айтса, зорлағанда қасындағысы зардап шегеді, ал ханы өтірікке құмар болса, халқы зардап шегеді.
Сонда қалай, бұл өмірде жақсылық көп пе, жаманшылық көп пе? Бір қарағанда, жаманшылық көптеу көрінеді. Онда неге тіршіліктің таразысы асты-үстіне түсіп, төңкеріліп кетпейді? Біздіңше, бұл қиын сұрақтың жалғыз жауабы бар. Жақсылық қанша аз болғанмен, оның салмағы ауыр — таразы басын теңестіріп тұратын себебі де содан. Ауырдың — бағасы қымбат, жеңілдің — көлемі үлкен. Өмірдегі құндылықтың, қымбат пен арзанның шекарасы осы арадан ажырамақ.
Бірақ қалайда дүниеде әділеттілік бар. Әділеттің біржола үні өшіп, жоғалып кетпеуін жоғарыдан қадағалап отырған ғаламдық абсолюттік ақиқат бар. Орыстың данышпан жазушысы Ф. Достоевский: “Егер құдай болмаса, әділет те болмас еді” деп жазбап па еді? Осыған қосарлап біздің айтарымыз: егер ғаламдық абсолюттік шындықтың алдында түбінде есеп бермесе, адамды жаратып, осыншама өсіп-өндіріп не қажеті бар? Әрине, жанды, жансыз тіршілікте есепсіз, себепсіз, салдарсыз ештеңе жоқ. Бүгіндері жазықсыз зәбір-жапа шеккендердің түбінде бір қуанатыны анық. Асқанға — тосқан қойылатынына сенеміз. Данышпан Абайды тыңдайықшы:
Кеселді түйін шешілсе,
Кердең мойын кесілсе,
Келмей кетпес кезіне.
О да құдай пендесі —
Түспей кетер деймісің
Тәңірінің құрған тезіне?
Адам баласы жақсы үмітпен өмір сүріп келеді. Ал сол жақсы үміттің иесі де — Махаббат. Ғадауат емес.
Авторы: Оразбек СӘРСЕНБАЙ.

123
скачать работу

Махаббат пен ғадауат

 

Отправка СМС бесплатно

На правах рекламы


ZERO.kz
 
Модератор сайта RESURS.KZ