Рынок сыйымдылығы және өткізу көлемін жоспарлау, тиімді менеджмент стратегиясы

Тағы  бір  атап  көрсететін  жайт, тұтастай  экономиклық  кейбір  жағдайлары, мәселен  экономикалық  дағдарыстарды, ереуілдерді, т.б.  жоспарлау  тіптен  мүмкін  емес. Болашақтың  даму  барысын  дәл  болжаудың  мүмкін  болмайтындығы  секілді, тұтастай  рынок  туралы,  бірінші  кезекте, бәсекелестер  қызметіне  тиісті  маңызды  деректерді  күні  бұрын  алу  мүмкін  емес.

Демек, кәсіпорындағы  кез келген  жоспарлау  толық   емес  деректерге  сүйенеді. Кәсіпорында  жоспар  жасау  үшін,   қажетті  ақпараттар  толық  болмағандықтан,  ал  кейбіреуі  мүлдем белгісіз  болғандықтан, кейбір  деректер  жетіпейтіндіктен, жоспарлау  сатысы  көбіесе  қызметкерлердің өз  ісін  қаншалықты  жетік  білетіндігіне байланысты.

Осыған  орай, жоспар  жасаған  кезде  барлық көрсеткіштер  толық   пайдалануы, сонымен  қоса  жоспар  жасағанд а  өзгеріс  енгізетіндігі   ойластырылуы, ал жоспардың  өзі  жоспардың  өзгеруіне  қарай  үйлестіріліп отыруы  тиіс. Сондықтан  да, жоспарда  резервтер  ескеріледі. Алайда, резервтің  көп  болуы  жоспардың  көптігіне  нұқсан  келтіреді,  ал шамалы   резервтер  жоспарды  жиі-жиі  өзгертуге  мәжбүр  етеді. Жоспар  көрсеткітерін  ақтық  басшының билігінде,  оның  орындалуын  үйлестіру  мен   бақылау  да  соның  игілігінде.

Демек,  кәсіпорынның  жоспарлы  жүйесі, кәсіпорынның сан  түрлі   саласының  қызметі  бір-бірінен  айқын  шектелген, жекелеген  жоспардан  тұрады (2-схеманы  қараңыз).

Қойылған  мақсатқа  жетуді  көздеу  үшін  жоспарлау  кәсіпорын  қызметінің барлық  маңызды  учаскелерін  қамтитындығын  тағыда  атап  көрсетеміз. Мұның  өзі  барлық  кәсіпорында қолданылады.

Жоспардың  екінші сатысы – кәсіпорын учаскелері  өндірісінің нақты  бағыттары  бойынша  жоспар  жасау. Ода  жекелеген  міндеттер  қойылып, ақша, сондай – ақ  сандық көрсеткіштері  айқындалады. Мұнда жоспарлау  кезінде  осал  орындар, басқаша  айтқанда, кәсіпорын  қызметінің маневрлігін, демек  істің даму  мүмкіндігін шектейтін  салалар  қатыстырылмауы  тиіс.

Батыста  соңғы  жылдары  әдетте  осал орынға  өткізу, қаржылар немесе  жұмысшы  күштері  жатады.

Барлық жоспардың  табыс  және  шығын  бөліктерінің сальдосы (акив  пен  пассив  жиынтығы)  бюджетке, яғни шығын  мен  табыс  жоспарына  енгізіледі, өйткені  мұндайда  негізгі  бғыт  өтімділігі – кәсіпорынның   төлем  қабілетін  сақтау болып саналады. Әдетте, жеклеген  жоспарлар тек  сандық  көрсеткіштер бойынша  жасалады, оларды  өзара  байланыстырғаннан кейін ғана  ақша  көрсеткіштерін  есептейді.

4. Рынок  сыйымдылығы және  өткізу  көлемін  жоспарлау

Батыс кәсіпорындары  қызметінің  осал  тұстары, сату саласы  болып саналады, сондықтан  да  кәсіпкерлік пен басқарудың барлық негізгі  салаларында  рынок  сыйымдылығы  мен  өткізу  көлемін  болжалдау  негізгі  роль  атқарады.

Кез-келген  қаржы  жоспарының  ақтық бағасы  өнімді  сату  көлемінің  мүмкіндігін  болжалдауға  немесе өткізуден  түскен  пайда  көлемін болжалдауға  байланысты. Сол  себепте  де  рынок  сыйымдылығы мен  өткізу  көлемін  болжалдау  маркетингте  және өткізу ісінде  айрықша  роль  атқарып  қоймай, басқа  да  іс-әрекет  бағытында  шешуші  фактор  болып  саналады. Мәселен, өндірісте — өндірістік  қуат ауқымын  жоспарлағанда, жабдықтауда – шикізат  қажетін,  ал  қаржы  саласында – ақша  айналымы  мен  күрделі  қаржыны  жоспарлағанда  болжалдау  ерекше  қажет.

Маркетинг  пен  өткізу саласында  жоспарлаудың ең  шешуші  пункт  мынадай  көрсеткіштерді анықтау болып саналады:

-         қысқа мерзімдік: өнімнің  әр  түрін  өткізу (көлемі  және  құны), географиялық  бағыт  бойынша  өткізу (көлемі  және  құны), бәсекелестер  бағасы, сауда қызметкерлеріне  қойылатын  мақсатты нұсқаулар, қор  деңгейі;

-         орташа  мерзімдік: өнім категориясы  бойынша өткізудің  жалпы   өткізу, бағалар, жалпы  экономикалық  жағдай, рынокқа тауар  жеткізілуінің ерекшеліктері, жаңа  өнімдерді  енгізу;

-         ұзақ мерзімдік: өнім  категориясы  бойынша  өткізудің  жалпы  көлемі, рынок  орындарына  тауарды толтыру, жаңа  өнімдерді  енгізу, рыноктағы  бұрынға өнімдерді  әкету, маркетингті  зерттеудің  маңызды  ерекшеліктері, т.б.

Болжалдаған кезе, тек қысқа  мерзімді  ғана  емес, сондай  ақ  орташа  және  ұзақ мерзімді  бағалау  ма  болжалдауды  ескеру  керек. Соңғы  екі  уақыт мүмкіндігіне  жататын  факторлар  ішінара  болуы  мүмкін, алайда  олар  қысқа  мерзімдік  болжалдауға  елеулі  ықпал  етеді (мәселен, технологияның  өзгеруі, кез келген  артық материалдардың  қолайлылығы, т.б.).

Рынок  сыйымдылығы, өткізу  көлемі  мен  бюджет аралықтарындағы  байланыстарды  үш  түрлі  тәсілмен  анықтауға  болады:

- рынок  пен  өткізу  болжамы  дегеніміз,  нақты  тауар мен  қызметтің   заттай  түрінде  болашақта  өткізілуі (өткізудің  сандық  көрсеткіштің  болжамы) және  нақты, әрі  потенциалды  клиенттердің  белгілі  бір  уақыт  аралығында  (қысқа, орташа  және  ұзақ  мерзімде) тауарды  өткізуден  түскен  пайда  құнының  болжамы;

- бюджет  дегеніміз, табыстардың, шығындардың  және белгілі  бір  уақыт  кезеңінде  сатылған  өнім  санының  болжамы (мүмкіндігі)  туралы  қаржы  құжаты (документ);

- рынок  сыйымдылығы  мен  өткізу  көлемінің  болжамы  сол  уақытта  бюджет болады, егер  оны  компаниядағы  жалпы  қызметке жауаптылар  қарап,  бекітетін  болса.

Жоспар  жасаудың  алғашқы  қадамы бастапқы  ақпарат  жинау  болып саналады, өйткені  мұның  өзі  рынок туралы  толық мағлұмат  береді.

5. Фирма  ішіндегі  деректерді  талдау

Өткен жылдардағы  айналымды  талдау  әдетте  кесте  түрінде  беріледі  де, мұның  өзі көп  жылғы  кезеңді  қамтиды. Кестеде  мыналар  көрсетілуі  тиіс:

1. сату айналымы (саны);
2. сату құны (айналымы);
3. сату  бағасы (өз өнімдері, бәсеке  өнімдері);
4. өз  өнімдерінің  өткізу  болжамы;
5. өткен  жылдары  орын алған  жоспарлы  және  нақтылы   көрсеткіштердің   арасындағы  ауытқулар.

Әр ай  сайынғы  көрсеткіштерді  осылайша  мұқият талдау  және  барлық  ауытқу  түрлерін мұқият  қарастыру  мүмкіндіктері  өткізудің  болашақтағы  деректерін  болжауға  ықпал  етеді. Өткізу статистикасы  мынадай  өзгерістер бойынша айқындалады:

1. тауарлар  және тауар  топтары;
2. сауда  есебі, және өкілдіктер (сатушылар) есебі;
3. сатып алушылар  тобы;
4. тапсырыс (заказ)  саны  мен  жиілігі;
5. сату  жиілігі.

Тауарларды  тобы  бойынша айыру  өте  қажетті, өйткені  сауда  бағдарламасы  көбінесе едәуір  ауқымды. Оның  үстіне  тауарлардың  кейбір  түрлеріне  сыртқы  жағдайдың  әр  түрлі  әсері  ықпал  етеді.

Сауда  аудандары  және  аудан  өкілдіктері  бойынша  айыру  жекелеген  аудандарда  тауарлардың  өткізілуінің  дамуын  көрсетуге,  сауда  қызметкерлерінің  арасындағы  өзара  байланысты  жарнамалардың  және&nb

1 2 3 4

скачать работу

Отправка СМС бесплатно