Главная    Почта    Новости    Каталог    Одноклассники    Погода    Работа    Игры     Рефераты     Карты
  
по Казнету new!
по каталогу
в рефератах

Саясаттану тарихындағы дара тұлғалар

ролінің 1200 соғысқа машықтанған пілі бар әскерін талқандап, одан әрі тіпті Жапония мен Яваны басып алуға әрекет жасады.

Иерусалимге жорыққа аттануға дайындалды.

Шыңғысхан империясының құрамына 720 халық пен ұлыстар енді. Дж.Неру Шыңғысханды «тарихтағы асқан әскери ғұлама және көсем» деп бағалады.

Совет тарихшысы академик И.М.Майский: «Шыңғысхан, сөз жоқ, өз дәуірінің ірі әскери және мемлекеттік қайраткері болды» деп мойындады. («Вопросы истории», 1962, № 5, 82-бет).

Шыңғысхан Еуразия көшпенділерінің жаңа империясын құрып қана қойған жоқ, сонымен қатар әлемдік жаңа тәртіпті, билеуші жаңа әулетті – Шыңғыс әулетін де негіздеді. Көрнекті қазақстандық тарихшы В.П.Юдиннің пайымдауынаша, монғол-татар шапқыншылығы замандастарының, әсіресе, көшпенділердің санасын сілкіндіргені сондай, адамдардың санасында тұтастай идеялық – психологиялық революция, шыңғысизм атты дін пайда болды деуге болады екен. Шыңғысизм Шыңғысхан ұрпақтарына бірнеше ғасырларға жоғарғы өкімет билігіне ие болуға құқық берді де, хан атағы тек Шыңғысхан әулетінен шыққандарға тән құбылысқа айналды.

«Вашингтон пост» газетінің инициативасымен құрылған арнайы сараптаушы комиссияның ұйғаруы бойынша Шыңғысхан өзінің жаулаушылық саясатымен біздің дәуіріміздің дамуына айтарлықтай ықпал еткен «Мыңжылдықтың адамы» деп танылған. («Мысль», 1997, № 12, 88-бет).

Абылайхан – екі бүйірден түртпектеп тұрған екі үлкен империяның қыспағында бола тұра және ру мен жүздердің өзара қырқысып, бір –бірін шағыстырып, сатып жатқанына қарамастан жүздер мен рулардың басын қосып, тұтас бір қазақ мемлекетін құра білді.

Мұсафа Кемаль Ататүрік – жалғыз өзі бүкіл Еупропаға қарсы тұра білді. Оның саясаткерлігі өте күрделі және оның тегі еуропалық түрік екендігі баршаға аян. Бірақ ол «империя кешенінен» аттап өтіп, Түркияның дүниежүзіндегі лайықты жаңа орнын мейлінше дәл таба білді. Ол түріктерді өздеріне өздері тіпті өзгеше көзбен қарауға мәжбір етті. Сөйтіп Түркия еуропалық елдердің даму жолдарна түсті де зор табыстарға қол жеткізді. Күні өтіп, келмеске кеткен империяны көксеп, көз жасын көлдетуге жол бермей, аяғын апыл-тапыл басқан жаңа мемлекетті нақта жасампаздық жолына жұмылдыру тіпті де оп-оңай шаруа емес. Ататүрік түрік халқын Осман империясын қайта орнатуға шақырған тудың астына топтастырған жоқ, қайта өздерінің ұлттық мемлекетін құру идеясына жұмылдыра білді. Сонымен бірге, түріктердің намысы мен ар-ұжданын сақтап қана ұоймай, ұлттық тәуелсіздігін де қорғап қалып, қираған империяның орнынан мүлдем жаңа мемлекет құрды.

Ататүрік право, мәдениет және тұрмыс саласында бірсыпыра реформа жүргізді, Түркияның капиталистік жолмен тәуелсіз дамуын қамтамасыз етуге батыл қадамдар жасады. Қазір Түркия өркениетті елдер қатарынан ойып отырып өз орнын алған мемлекет.

Франклин Рузвельт – АҚШ-тың президенті болған тұста американыдқтарға өздеріне деген сенімді ұялатты. Он екі жылдық президенттік қызметінде ол өзін көреген саясатшыл екенін танытты. Соның арқасында ол өз халқын ұлы Депрессиядан абыройлы алып шығып, екінші дүниежүзілік соғысқа да шешуші үлес қосты. АҚШ соғыстан жеңіске жетуші державалар қатарынан табылып, Ұлы мемлекеттер ынтымағын нығайту ісіне үлкен үлес қосады.

Шарль де Голль – алғашында Францияның бекітілмеген генералы, бар жоғы министрдің орынбасары болған. Ол өзінің тарих алдындағы міндетін жақсы түсінгендіктен басқа себептерге қарамай, бүкіл Францияның тағдырын өз қолына алып, өзінің шағын күшімен тек жауды жеңіп қоймай, сонымен бірге, оның мерейі одақтастарына да асып түсті. 1940 жылы ойсырай жеңілген, намысы тапталған Франция 1945 жылы Голльдің арқасында фашистік Германияны жеңген елдер қатарына қосылып, БҰҰ-ның Хауіпсіздік Кеңесіне мүше болып кірді. Францияны ең озық, өркениетті елдер қатарына дейін көтерді.

Егер президент Шарль де Глль туралы сөз қозғайтын болсақ, онда оның жоғарыдан төмен қарай өте тиімді тік өкімет билігін құра білгенін, Францияның саясаты мен экономикасында жаңа тәртіп орната алғанын, бірақ соның өзінде де диктатор деп атау ешкімнің де ойына келмегенін айтқан жөн.

Дэн Сяопин – күллі әлем қауымдастығының көз алдында идеология шырмауына оралған елді – оның миллиардтан астам халқымен бірге – реформа мен прогресс жолына бұра білді. Алайда, батыс елдері мен есеп те айырылысқан жоқ, өз елінің тарихын да қараламады, тек өзінің ақылы мен көрегендігіне сүйеніп, өз халқын алға — тарих тағына апарып қойды.

Қорыта келегенде, қай елді, қай халықты алмайық, мемлекет басқару ісін қолына алып, саясат майданына түскен елбасыларының дені тарихи тұлға ретінде өз отандастарына мейлінше адал қызмет етуді жауапкершілігі аса биік қасиетті мәртебе деп санайтындығы белгілі. Керісінше, мемлекет басына дүние танымы тар, жігерсіз, білімсіз, халқының тағдырына жаны ашымайтын адам тұрса, оның төңірегіне бірден саяси сұрқиялар, жағымпаздар, шенқұмарлар топтасып, ойларына келгенін істеп, айта берді, жап-жақсы, гүлдеп тұрған елді аздырып-тоздырып жібереді. Мемлекеттің, халықтың қайыршыланғандығына қарамай, ең соңғы сағатқа дейін сол саяси сұрқиялар мемлекет басшысының құлағына «бәрі жақсы, бәрі ойдағыдай» деп сыбырлай береді. Сондай тағдырды Нерон, І-Карл, XVIII Людовик, ІІ Николай, М.С.Горбачев бастарынан кешті. Ондай кемшілік Борис Ельцинде де болған. Бірақ саясат ағымындағы дамитын тарих ол қателіктерді кешірмейтінін көріп келе жатырмыз.

Ұлы адамдар көп жағдайда үлкен бетбұрыстар мен терең өзгерістер, қиын-қыстау замандар мен гүлденген дәуірлер кедерінде тарих сахнасына шығады. Өйкені қоғамның дамуына немесе тығырыққа тірелуінде жекелеген мемлекеттік қайраткерлерінің жүргізген саясаты, қабылет-күші, қайрат-жігері, данышпандығы мен таяздығы және көптеген жеке басындағы ерекшеліктері айшықталып көрініс табары тағы бір заңдылық.

Тарихта өздерінің ұлылығына, ақылдығына, көрегендігіне қарамай, өмірінің соңында сатқындыққа, өз күшін асыра бағалау дертіне душар болып, тағдырдың аяусыз соққысына ұшырағандар да бар. Олардың қатарына: Ганнибалды, Помпейді, Наполеон Бонапартты, Бірінші Баязитті және қазақтың соңғы ханы Кенесары Қасымұлын жатқызуға болады. Дегенмен олардың әрқайсысы өздерінің бақытсыздығына дейін тарихи ұлы істер тындырып үлгерді.

Мінеки, саясат тарихының тоқтамайтын көш-керуенінде ел-жұрт танып, бас иген ұлы тұлғалардың пешенесіне осындай да санқилы тағдыр еншілес болады екен.

12
скачать работу

Саясаттану тарихындағы дара тұлғалар

 

Отправка СМС бесплатно

На правах рекламы


ZERO.kz
 
Модератор сайта RESURS.KZ