Тірі ағзалардың бірлестіктері. Биоценоз, биотоп, биогеоценоз, экожүйе. Қоректену тізбегі – Сукцессия
і деп бөлінеді.
Бірінші суцессия – тіршілігі жоқ жерде тіршілік түғызады.
Екінші сукцессия – бұрын тіршілік болып, түрлі экстремалдық жағдайларға байланысты (өрт,мұздану т.б.) жойылып кеткен жерде тіршілік пайда болуы немесе басқадай ағзалық құрамда қайта қалпына келтіреді.
Экожүйенің тұрақтылығы, биологиялық айналымның сенімді өтуі, түрлердің әртүрлілігіне негізделген және сукцессияның толықтылығы сол бірлестіктің эволюциялық ұзақ өзгерісінен туындаған.
Өзін-өзі бақылау тапсырмалары:
Тапсырма:
1. Схеманы аяқтаңыз.
Африкалық саваннадағы трофикалық (қоректік) байланыстар.
|
|
Екінші жақты қолданушылар 3
|
|
Ауа, температурасы, су 10
|
|
|
|
|
|
|
Бірінші жақты қолданушылар 4
|
|
Паразиттер 5 |
|
6 Шығарушылар
|
|
Бұзушылар 8 |
|
Топырақ (минералды заттар) 7
|
|
Шығатын заттар, өсімдіктер мен жануарлар қалдықтары 9 |
1. Трофикалық байланыстарды стрелкамен көрсетіңіз.
2. Қоректену тізбегінде қандай экологиялық заңдылықтар сақталатынды көрінетінін дәлелдеңдер (энергияны қолданумен байланысты).
2. «Экожүйедегі заттар мен энергия ауысуының жолдары» схемасын аяқтаңдар:
а) схема маңына осы экожүйеге қатысты компаненттерді номерлерін бірінен кейін бірі келетіндей жүйелеп қойыңдар.
б) стрелка үстіне қажет мәліметтерді жазыңдар.
в) экожүйенің негізгі тұрақтылығын сақтайтын жағдайларын атаңдар (қосымша №).
3. 1) Африкалық саванна шөп шабындығына бай. Онда шөптесін жануарлар, антилоп отарлары мекен етеді, оларға арыстандар үнемі шабуыл жасайды. Осыған байланысты саваннадағы қоректенудің бір тізбегін құрыңдар.
2) Осы қоректік тізбекте қай звено үлкен массаны алады және неліктен?
Бұл заңдылықты сендер қалай атар едіңдер?
3) Қоректік тізбек неліктен қысқа деп ойлайсыңдар?
4. 1) Суретке қараңдар (қосымша 4). Бұл суретте табиғаттағы қандай заңдылық көрсетілген?
2) Осы мысалдан бұл заңдылықтың маңызын түсіндіріңдер.
3) Эвалюциялық процестегі түрлер арасындағы байланыстардағы тұрақты тізбектің шығуының негізгі себептерін түсіндіріңдер.
Әдістемелік ұсыныстар:
1. Әдебиеттермен жұмыс
Негізгі әдебиеттер: (2, 3, 6, 7, 8, 9, 10, 13, 23)
Қосымша әдебиеттер: (22, 29, 30).
2. Жасалынатын тапсырма сұрақтарына жауап беріп, схемасын толтырыңдар.
| |  скачать работу |
Тірі ағзалардың бірлестіктері. Биоценоз, биотоп, биогеоценоз, экожүйе. Қоректену тізбегі – Сукцессия | 
