Түгендеу түсінігі дәне түгендеу принципі
сиясының төрағасы тауарлардың нақты қалдықтарының рәсіделген тізімін (бірінші және екінші даналары) бақылаушы тізіммен және басқа құжаттармен бірге құндылықтардың есебі жүргізілетін ұйымның бас бухгалтеріне тапсырылады; екіншісі – материалды жауапты тұлғаға бірінші данаға жазылған қолхатымен беріледі. Тауарларды тапсыру кезінде үшінші дана құндылықты тапсырған материалды жауапты тұлғаға беріледі.
Бухгалтерия құндылықтарды түгендеу нәтижелерін уақытылы және дұрыс анықталуын қамтамасыз ету мақсатымен оның аяқталу сәтіне барлық дайындық жұмыстарын, соның ішінде келесі қызметтерді атқаруы тиіс:
Ø Материалды жауапты тұлға рәсімделген және тапсырған есепті өңдеу, тексеру және есеп тіркелімдеріне жазу;
Ø Тауарлардың бухгалтерлік табиғи-құндық есебінің және табиғи қоймалық есептің мәліметтерін салыстыру, қажет болған жағдайда акті рәсімдеу;
Ø Түгендеу күніне тауарлардың есептік қалдықтарын шығару.
Тауарлы-материалдық құндылықтарды түгендеумен қатар, бухгалтерия барлық сәйкес шоттар бойынша жазбаларды тексеріп, оларды корреспонденттелетін шоттармен салыстыруы тиіс. Түгендеу нәтижелері бухгалтерлік есепте түгендеу аяқталған кезеңде көрсетіледі.
Түгендеу жүргізудің келтірілген ережелерін жалпылай отырып, оның кезеңдерінің көрнекі болуы үшін, төмендегі желілік графикті ұсынуға болады, сәл ғана өзгерістер енгізгеннен кейін ол есептің әр түрлі объектілеріне қолданыла алады (1.1-сурет). Желілік графикте көрсетілген оқиғалардың түсіндірмесі 1.2-кестесіндекөрсетілген.
3.1-сурет
Кесте-1.2
Жоғарыда көрсетілген барлық жұмыстарды атқару бойынша орташа немесе күтілу мерзімін анықтау үшін 3 бағалауды ерекше көрсеткен қажет: Тmin – минималды; Твв – ең ықтимал; Тmax – максималды ұзақтылық мына формула бойынша:
Жұмыстың қосынды ұзақтығының (оқиғаның басы мен аяғына дейін) максималды мәнін анықтайтын жол есептеледі және осы жолдан тыс жұмыстарына ресурстар (уақыт резервтері) анықталады.
Түгендеуді жүргізудің жалпыға белгіленген мерзімдері 1.3-кестеде көрсетілген . Түгендеу бақылаудың ең маңызды әдістемелік тәсілдерінің бірі болып табылатындықтан, ол тек қажетті жағдайларда ғана жүргізілуі тиіс. Жаңа меншік нысандарының пайда болуы мен кәсіпорындар қызметіндегі дербестіктің артуына байланысты бұл жағдай өзекті болып келеді. Көптеген субъектілер түгендеуді өткізумен байланысты шығындарды есептей келе, түгендеуді жиі өткізуден бас тартады. Олар жасалған ішкі ережелерге және «есеп беру жылындағы түгендеулер саны, өткізу күндері, оларды өткізу барысындағы мүлік пен міндеттемелер тізімі өз бетінше белгіленеді» деп көрсетілген 24-бухгалтерлік есеп стандартына сүйенеді.
Кесте-1.3
Түгендеу өткізу мерзімдері және олардың нәтижелерін көрсететін құжаттар
| |  скачать работу |
Түгендеу түсінігі дәне түгендеу принципі | 
