Зерттеу және сегменттеу жүйелері
Другие рефераты
Жүйе грек сөзінен аударғанда бөліктерді құрастыру, біріктіру деген мағынаны білдіреді. Жүйе-бір-бірімен байланысқан құбылыстардың, заңдылықтардың объективті бірлігі.
Жүйенің келесі қасиеттері бар:
- ол элементтердің жиынтығы;
- оның элементтері арасында байланыс болады;
- оған бір ұйымдастыру тән;
- оның элементтерінің өзара байланысу нәтижесінде жалпы жүйеге тән қасиеттер пайда болады.
Зерттеу және сегменттеу жүйе келесі қызметтерді атқарады:
1. өндіріс процесінде тапшы ресурстарды тиімді пайдалануды қамтамасыз ету;
2. техникалық прогрессті қамтамасыз ету.
Зерттеу және сегменттеу жүйе-өзарабайланысқан және ретке келтірілген зерттеу және сегменттеу элементтерінің жиынтығы. Зерттеу және сегменттеу күрделі көпдеңгейлі жүйе. Зерттеу және сегменттеудің келесі деңгейлерін көрсетуге болады: элементарлы зерттеу және сегменттеу, кәсіпорын және үй шаруашылығы, нарықтар, ұлттық зерттеу және сегменттеу, дүниежүзілік зерттеу және сегменттеу.
Зерттеу және сегменттеудің негізгі белгілерін анықтау үшін зерттеу және сегменттеу жүйе түсінігі қолданылады.
Зерттеу және сегменттеу жүйе-зерттеу және сегменттеуны ұйымдастыру формасы, шектелген өндірістік ресурстарды тиімді пайдалану жолдарын және әдістерін табу негізгі міндеті болып табылатын шаруашылық механизмі.
Зерттеу және сегменттеу жүйенің пайда болуының себебі ресурстардың салыстырмалы шектеулілігінің жалпы заңы болып табылады.
Бұл заңның қызметінің негізінде екі жағдай жатады:
1.Адам қажеттіліктерінің үнемі өсуі.
2.Оларды қанағаттандыру үшін қажетті материалдық игіліктер мен қызметтердің шектеулі болуы.
Зерттеу және сегменттеу жүйе меншік, ақша жүйесі, үкімет органдары, салық, табыс, жоспарлау сияқты зерттеу және сегменттеу институттардың көмегімен қызмет етеді. Сонымен зерттеу және сегменттеу жүйе зерттеу және сегменттеу институттардың кешені ретінде көрінеді. Жүйелерді жіктеу үшін белгілі бір сандық белгілер қажет.
Оларға:
- зерттеу және сегменттеудағы мемлекеттің ролі;
- жоспарлаудың даму деңгейі;
- нарықты қатынастардың ролі жатады.
Зерттеу және сегменттеу төрт зерттеу және сегменттеу жүйеге бөлінеді:
1.Дәстүрлі зерттеу және сегменттеу
2.Нарықты зерттеу және сегменттеу
3.Әкімшілдік-әміршілдік зерттеу және сегменттеу
4.Аралас зерттеу және сегменттеу.
Дәстүрлі зерттеу және сегменттеу тұйықталған, оқшауланған шаруашылыққа негізделеді. Ұрпақтан ұрпаққа беріліп отырған дәстүр мен салт, қандай тауарды, кім үшін өндіру арқылы анықталады. Зерттеу және сегменттеудің осы түрі бұрынғыға қарағанда Азия, Латын Америка мен Африка елдерінде қазір өте сирек кездеседі.Негізгі белгілері: көп укладты зерттеу және сегменттеу, артта қалған технология, ғасырлар бойы сақталған дәстүрлер.
Еркін бәсекенің нарықты зерттеу және сегменттеусы ресурстарға жеке меншік және тауар өндірушінің еркін бәсеклік механизмімен сипатталады. Тұлға өзінің барлық материалдық және рухани мүмкіндіктерін өз пайдалылығы үшін қолдануға тырысады. Ол күнделікті өмірде қоғам үшін пайда келтіруді ойламайды. Адам тек өзінің мүддесін көздейді, бірақ бұл жағдайда көптеген басқа кездегідей, ол көрінбейтін колмен мақсатқа қарай бағытталады. Мұндай зерттеу және сегменттеу ең идеалды зерттеу және сегменттеу ретінде қарастырылады. Оның негізін қалаушы Адам Смит болды. Негізгі белгілері: жеке меншік, таңдау еркіндігі, жеке қызығушылық-қылықтың негізі, бәсекелестік, еркін баға белгілеу, мемлекеттің араласуы шектеулі.
Әкімшілдік-әміршілдік зерттеу және сегменттеудің ұраны: «Қазіргі өндіргіш күштермен олардың ұғыну бейнесінде, тіпті табиғатымен қарау байқалады. Өндірістегі қоғамдық анархия өндірісті қоғамдық-жоспарлы реттеумен алмастырылады». Негізгі белгілері: барлық материалдық ресурстардың қоғамдық меншігі, өнімді тіркелген баға мен сәйкестендірілген жалақы арқылы тік тарату, орталықтандырылған жоспарлау, зерттеу және сегменттеу тәртіп қатаң әкімшілік және қылмыстық-құқықтық шаралар қолдану арқылы қамтамасыз етіледі, зерттеу және сегменттеудің даму бағасының жалпы көрсеткіштері басым, кәсіпкерлік жоқ, көлеңкелі зерттеу және сегменттеу барлық шаруашылық қызметін қолдайды, саясат зерттеу және сегменттеудан басым.
Әкімшілік-әміршілдік зерттеу және сегменттеудің нарықты зерттеу және сегменттеуға қарағанда артықтығы мынада: ол ашық түрде жұмыссыздықты, өндірістің құлдырауын болдырмайды.
Аралас нарықты зерттеу және сегменттеуға американ экономисі Пол Самуэльсон былай деген: «Аралас зерттеу және сегменттеу зерттеу және сегменттеу өмірдің нашарлауын жалпы сауықтырудың нақтыланған алып жүйесі болып табылады», әрі қарай ол «Аралас зерттеу және сегменттеу-бұл нарықпен, команда, дәстүр элементімен болатын зерттеу және сегменттеу»-дейді. Аралас зерттеу және сегменттеу нарықты және жоспарлы жүйеден тұрады. Оның негізгі белгілері: әміршілдік зерттеу және сегменттеу мен нарықты зерттеу және сегменттеудің ұштастырылуы, көптүрлі меншік, күшті кәсіподақ қозғалысы, мемлекеттің реттеу және түзету ролі белсенді.
Зерттеу және сегменттеу жүйелердің моделдері :
- американ;
- жапон;
- швед;
- неміс;
- француз;
- қытай;
- оңтүстік корея.
1Современная зерттеу және сегменттеу. Многоуровневая учебное пособие (Под ред. О.Ю.Маметова-Ростов на Дону, Феникс 2001)
2. Блинов А.О. Малое предпринимательство. Организационные и правовые основы деятельности. М. Ось-89. 1998г.
3. Мамыров Н.К., Ихданов Ж. Государственное регулирование экономики в условиях Казахстана (теория,опыт, прблемы). Учебное пособие-Алматы: Зерттеу және сегменттеу, 1998г-248с.
4. Мамыров Н.К. Смагулов Н.Т. Яновская О.А. и др. Основы предпринимательства. Учебное пособие - Алматы 1997г-72с.
| |  скачать работу |
Другие рефераты
|
