Әлеуметтiк философия. Қоғам бiртұтас жүйе ретiнде
(социалистiк утопистiк идеялар)
Өткен дәурлердiң озат ф-қ қ-қ теорияларында, өнерi мен моралiнде жалпы адамдық мазмұны бар. Қ/с батлық формаларының өзгеруi мен дамуы сайып келгенде ғана материалдық өндiрiстiң дамуымен, экономикалық базиспен айқындалатының көрсетедi. Экономика қоғамдық сананың даму бағытын айқындап бередi.
4.Әлеуметтiк философияның көпқырлы, көпөлшемдi «түпкiлiктi формуласын» тауып және тегi жағынан тарихи, табиғаты жағынан философиялық болып табылатын әлеуметтанумен, мәдениеттанумен салыстырғанда оның немен айналасатынын бiле аламыз.
Бұл «формуладан» шығатыны- әлеуметтiк философия функцияларын тек философиялық жүйеде ғана емес, бүкiл әлеуметтiк- гуманитарлық бiлiм жүйесiнде де жеткiлiктi түрде айқын жеткiзуге болатындығы. Әлеуметтiк философияның атқаратың қызыметтерi:
1. Дүниетанымдық-әлеуметтiк ф-я әлеуметтiк әлемнiң тек «картинасы», бейнесi ғана емес. Ол, сонымен қатар, әлеуметтiк идеалдар мен құндылықтарды нақты шындықпен салыстыра отырып, оның нақты өмiрмен байланысын анықтай отырып, осы әлемдi жаратады да. Жалпы адамзаттқа деген маңызында алсақ, әлеуметтiк ф-я социум (әлеумет) жайында ең жалпы түсiнiктер бередi деген тұжырымға келемiз.
2. Методологиялық - әлеуметтiк ф-я мұны пәндiк және теориялық форма ретiнде қызмет ете отырып және әлеуметтiк құбылыстарды тануда методологиялық бағдарлар мен жалпы ф-қ принциптердi пайдаланудың үлгiсi бола отырып жүзеге асырады. Мысалы, диалектика принципi (тарихилық принципi, абстрактылыктылыдан нақтыға өту принципi т.б.) мен синергетика принципi (бүтiн, органикалық, өзiн-өзi басқарушы және өзiн-өзi ұйымдастырушы жүйелердiң жүйелiк-құрылымдық ұйымының жалпы теориясы) жатады. әлеуметтiк ф-я әлеуметтiк гуманитарлық бiлiмдердi пәндiк тұрғыда ұйымдастыра отырып, оның методологиялық өзегi ретiнде көрiнедi (мысалы, кешегi күндерде ол «тарихи материализм» ролiмен көзге түстi).
Әлеуметтiк танымның методологиялық бағдарында герменевтиканың да ұғыну мен түсiндiру ф-сы ретiндегi маңызы зор. әлеуметтiк ф-я мен «әлеуметтiк философтардың» қазiргi жағдайы еске түсiредi: бiрiншiсi өз Құдайына сыйынып, оны үнемi мадақтап отырса, екiншiсi оған үнемi сұрақ жаудырумен өтедi. Әлеуметтiк ф-да да сол сияқты: бiрiншiлерi өзiнiң «құдайы»- қоғамды мадақтай отырып, оның ақыл-ойынан, жетiстiгiнен және прогресiнен үмiт күтсе, екiншiлерi- «Бiз кiмбiз? Қайдан шықтық? Қайда барамыз? Әлемдегi болмысымыздың мәнi неде?»- деген сұрақтармен, қалыптасқан ахуалдың шешiмiн iздейдi. Бұлардың екеуiнiң арасындағы ұқсастық, олар ең алдымен түсiнуге ұмтылып, сонан кейiн ғана «түсiндiруге» тырысады (ал Құдай болса өзiн түсiнудi емес, өзiне сенудi қалайды, бiрақ қоғам Құдай емес қой!).
Әлеуметтiк ф-я методологиялық негiз ретiнде әлеуметтiк құбылыстардың және олардың даму болашағына әмбебап принциптер мен, заңдарды және оларды танудың әдiс-тәсiлдерiн қолданады деген түйiнге келемiз.
3.Танымдық- ол танымдық мәдениеттiң элементi ретiнде шындықты тек бейнелеп қана қоймай, қоғамдық өмiрдiң заңдылықтары мен принциптерiн қалыптастыра отырып, бiр нәрсенi ашуға қабiлетi бар, белгiлi бiр эвристикалық ерекшелiктерiмен айрықшаланады.
4. Аксиология- әлеуметтiк ф-я әлеуметтiк болмыстың құндылық негiздерiн пайымдай отырып, оның iшiнде белгiлi дәрежеде тәрбиелеушi функциясын да атқарады: әлеуметтiк ф-я, бiрiншiден, танымның, гуманитарлық ойлаудың белгiлi бiр мәдениетiн тәрбиелейдi; екiншiден, адамдардың және бүтiндей қоғамның белгiлi бiр құндылық бағдарларын тәрбиелей қалыптастырады.
5.Болжамдық-әлеуметтiк ф-я кейбiр философиялық концепциялардағы әлеуметтiк болжау жасап, ғылыми негiз iздеп қызмет атқарады.
Сонымен, әлеуметтiк ф-я ең алдымен, Тарихтағы қоғамдық болмыстың онтологиялық негiздерiн зерттеумен айналысатын философиялық бiлiм бөлiгi. Өйткенi, адамдардың қоғамдық өмiрi де, яғни экономикалық, саяси, мемлекеттiк-құқықтық және әлеуметтiк-мәдени өмiрi де, ең алдымен, Таррих ағымында өтедi. Ол бiздiң әлеуметтiк болмысымыздың ерекше “үйi”. Қоғамдық өмiрдiң заңдылықтары мен логикасы, оның әуел бастағы мәнi мен мақсаты туралы барлық сұрақтар- бұл бiздiң тарихи болмысымыздың мәнi, заңдылықтары, логикасы туралы сұрақтар. Гегельдiн “Философия- оймен ұсталып қалаған дәуiр” деген пiкiрi әлеуметтiк философияға өте сәйкес келедi.
| |  скачать работу |
Әлеуметтiк философия. Қоғам бiртұтас жүйе ретiнде |
