Биология сабақтары

Мұғалімнің іс – әрекеті, тапсырмалар Оқушылардың іс – әрекеті, жауаптар
І. Кіріспе
Сабақтың тақырыбы және мақсаты түсіндіріледі. Сабақтың тақырыбын күнін дәптерлеріне жазады.

20
4. 8 сынып биология сабақтарында қолданылатын әдістер.
4.1. Тапсырма жұмыстары арқылы сабақ жүргізу әдістері. Оқушылардың білімін жүйелі түрде тексері отыру білімді бекітіп, оны қалыптастыру үшін қажет. Биология пәнінен әр – бір тақырыпты өткен соң қайталау, бақылау сабақтарында оқушылардың білімін тексеру мақсатында 8 сыныпта биология пәнінен жүргізілетін тапсырма жұмыстарын ұсынып отырған.
1 — тапсырма
Қалып қойған сөздерді тауып жазыңыз.
Адам эвалюциялық дамудың … , жер бетіндегі … иесі.
2 — тапсырма
Тірі организмның құрылысын, атқаратын қызметін зертейтін ғылым.
1. Тәнтану ; 2. Физиялогия; 3. Гигиена;
3 – тапсырма
«Адам жануарлар дүниесінің эвалюциялық дамуы нәтижесінде пайда болады» деп қай елде ғылымы, қашан жазған.
1. 1869 ж. чех ғалымы Г. Мендель;
2. 1871 ж. ағылшын ғалымы Ч. Дарвин;
3. 1871 ж. ағылшын ғалымы Ф. Энгльс.
4 – тапсырма
Адам организмінің жануарлар организмінен ерекшелігі.
Кестені толтырыңыз.

Ұқсастығы Айырмашылығы

5 – тапсырма
Адамның ұқсас бөлігінде қандай мүшелер және мүшелер жүйесі
21
орналасқан?
1. … 2. …

6 – тапсырма
Тыныс алу жүйесінің мүшелеріне не жатады?
1. … 2. …

7 – тапсырма
Төмендегі берілген бездердің қайсысы ішкі секретсия бездеріне жатпайды?
1. Бүрек үсті безі; 5. Сілекей безі
2. Қалқанша безі;
3. Қарын безі;
4. Гипофис;
8 – тапсырма
Қаңқа мен бұлшықеттер қай жүйені құрайды?
1. Асқорыту; 3. Тірек — қимыл;
2. Қанайналым; 4. Сілекей безі;
9 – тапсырма
Адам организміндегі ең ірі клетка?
1. Сперматозойд;
2. Эритроцит;
3. Жұмыртқа клеткасы;
10 — тапсырма
Оқулықтары жануар клеткасының құрылысын қарап, органойдтарының атқаратын қызметін атап жазыңыз.

Клетканың органойдтары Атқаратын қызметі

11 – тапсырма
Клеткадағы энергия көзі болатын оргаойд:
1. Ядро; 2. Рибасома; 3. Митахондрия;
Клеткадағы белок синтезделетін орын:
1. Рибасома; 2. Лизасома; 3. Ядро;
12 – тапсырма
Клетканың хмиялық құрылымы.
14 беттегі тақырыпты оқып, кестені толтырыңыз.
Бейорганикалық заттар Органикалық заттар

13 – тапсырма
Клеткадағы органикалық және бейорганикалық заттардың маңызы қандай?
Кестені толтырыңз:
Химиялық заттар маңызы
Белок

көмірсу

май

су

менералды тұздар

14 – тапсырма
18 — бетегі тақырыпты оқып кестені толтырыңыздар:
Ұлпа түрлері.
23
№ Ұлпа түрлері Адам организмдері маңызы Құрылыс ерекшелігі
1
2

15 – тапсырма
Кеуде қосынында орналасқан мүшелерді табыңыздар:
1. Өпке; 2. Бүйрек; 3. Жүрек;
16 – тапсырма
Тыныс алу жән е жүйке жүйесі қандай мүшелерден тұрады?
1. Тыныс алу жүйесі: 2. Жүйке жүйесі:
1. 1.
2. 2.
3. 3.

17 – тапсырма
1-5 тапсырмаларды оқып, организм, мүше, мүшелер жүйесі деген ұғымдарды дәптерге бөліп жазып, түсіндіріп, анықтамасын жазыңыз.
Мүшелер
Мүшелер жүйесі
Организм
18 – тапсырма
Төмендегі сөз тізбегін аяқтаңыздар:
1. Қанайналым жүйесі жүректен тұрады;
2. Тыныс алу жүйесі мұрын қуысынан , ,
, , тұрады.
19 – тапсырма
Бауыр қандай мүшелер жүйесіне кіреді? Дұрыс жауабын табыңыз.
1. Қанайналым жүйесі. 4. Зәршығару жүйесі.
24
2. Тыныс алу жүйесі. 5. Жүйке жүйесі.
3. Ас қорыту жүйесі.
20 — тапсырма
Адам организмі қандай деңгейлерден тұрады?
Тізбекті аяқтаңыз: Клетка .

4.2. Дебат сабақ жүргізу әдістері.
Мектепте оқу бағдарламасы бойынша берілетін білім, іскерлік, дағдыны қалыптастыруда жаңаша оқыт технологияның орны ерекше. Мұнда оқушыны жеке тұлға ретінде қарастырып, жас ерекшелігі, білім деңгейі, қабылдай қабілетіне сәйкес дамыта, әрі тәрбиелей отырып оқытуға баса назар аударылады. Оқытудың жаңаша әдістері дегеніміз – бұрыннан оқу үрдісіне пайдаланып кеген оқыту тәсілдері мектеп практикасында дәлелденген тиімді жолдарын дамытып, түрлендіріп, ғылым мен техника жетістіктерін енгізе отырып, заман талабына оқу бағдарламасына сәйкестендіріліп алынған, мектеп мұғамілдері тарапынан кең қолдау тапқан оқыту әдістері.
Мұнда оқылатын пәннің ерекшелігі оқушылардың дайындық деңгейі, қабылдау мүмкіндегі, білім қоры, тағы басқады педагогикалық – әдістемелік ұсыныпдар ескеріледі.
Мектепте оқыту үрдісінде кеңіне қоладанылып жүрген әдістерінің бірі — дебат сабақ. Бұл сабықтардың нәтижелігі күнделікті оқыту барысында аудандық пәндік семинарларды өткізіп жүрген сабақтардан және әдістемелік журналдарда жарияланған ұстаздар тәжірибесінен айқын көрінеді. Дебат сабақ – бұл бір мәселе төңірегіндегі екі түрлі көзқарастаға адамдардың пікір сайысы. Өз тәжірибемде бұл әдісті орта және жағарғы сынып оқушыларымен белгілі тақырыптарды өткенді пайдаланамын. Мысалы, 8 сыныпта «Темекі, оның пайдасы мен зияны» тақырыбына өткізілген дебат
25
сабақтардан оқушылар өз тәжірибесінде теориялық білім тәлім тәрбие ала – алады.
Дебат сабақтарының өзіндік артықшылықтары бар. Олар:
1. Оқушылар алдын ала берілген тақрып бойынша өз бетінше ізденуді үйренеді.
2. Оқулық қосымша әдебиеттер, баспасөз және теледидар хабарлары арқылы берілген материялдарды жинақтап, жүйелі ой қорыта білуге дағдыланады.
3. Белгілі тақырып бойынша өз көзқарастарына сәйкес келетін пікірлерді, деректерді іріктеп, негізгі түйінді мәселелерді таңдап алуды үйренеді.
4. Өз көзқарасын қорғап, дәлелдеу арқылы қарама қарсы пікірлерді жеңіп шығу үшін білімін толықтырады.
5. Оқушыларда жүйелі сөйлесу, өз ойын ретті, түсінікті жеткізе білу дағдысы қалыптасады. Топ алдында сөйлей білу дағдысын меңгереді.
6. Қарама қарсы пікірді жеңіп шығуға талпыну барысында жүйке жүйесі жұмысын бағыттау, психологиялық дайындық, тағы басқа қажетті икемділіктерді өз бойына қалыптастырады.
7. Орынды дәлелдер келтіру алқылы өз пікірін дұрыс екендігі қарама қарсы пікірдегі жолдастарына мойындата білуді үйретеді.
8. Топпен бірлесіп жұмыс істеу көпшілік пікірінен, көзқарасымен санасу, сол арқылы өзіндік дұрыс жауап тұжырым жасай білу дағдысын меңгеріді.
Мысалы, «Темекі, оның пайдасы мен зияны» тақырыбы жергілікті жердің эканомикалық, экалогиялық және әлеуметтік ерекшілігіне байланысты таңдап алған. Сабақтың танымдық – тәрбиелік мақсаты былай белгіленеді: темекінің адам ағзасына, жас жеткіншектерін қауырт дамып, қалыптаса келе жатқан ағзасына зияны, бұл зияндықтың
26
қоғамға тигізетін әсерін түсіндіру, шылым шегуге әуестену дағдысына қарсы тәрбиелеу.
Сабақ дебат – тренинг түрінде өтті. Сабақ мақсаты өту реті түсіндіріліп болған соң тақтаға арнайы сұрақта жазылған кесте ілінеді.
1. Темекі өсімдігін өсіру тиімді ме, тиімсіз бе?
2. Шылым шегу зиянды ма?
3. Шылым адамдарды бір – біріне жақындата ма?
4. Никотин деген не?
5. Шылым шегуді ерте жастан тастаған тиімді ме?
6. Шылым тек тыныс жолдарына әсер ете ме?
7. Шылым шегудің өзіндік зияны бар ма?
Сұрақтармен таныс болғаннан соң қарсылас топтарға сөз беріледі.
Мұнда оқушылар сандық деректер, суреттер, мазмұнды көріністер, қысқыша әңгімелер арқылы өз пікірлері қорғайды. Тыңдаушылар екі пікірді салыстырып, ой елегінен өткізе отырып «ия» және «жоқ» деп, қол котеру арқылы дауыс береді, Әр сабақтың тұсына дауыс беру қорытындысы жазылады. Тақырыпқа байланысты жоғарыдағы 7 сұрақ талдап болған соң мұғалім темекі шегушіліктің алдын алу және оны шектеу туралы Қазқтсан Республикасының Заңына қажетті тұстарын таңдай отырып, оқып берумен және диограммадағы жаргілікті жерге байланысты сандық мәліметтерді талғылай келе «олай болса …» деп оқушыларда ой туғызып, темекінің адам аңзасына тигізетін шексіз зиянын дәлелдейді.

Халық тұрмысы Халық денсаулығы

Темекі алқабының көлемі Темекі өнімдері

27
Сабақ нәтижесінде әр бір оқушы өзінің белгілі бір білімді жай қабылдаушы емес, өзіндік пікірі, көз қарасы жауапкершылыгы бар қоғам мүшесі екендігін сезіне түседі.

Қ о р ы т ы н д ы
Биологияны оқытудың өзін де оқушыларға ауызша (лекция), көрнекті құралдар, практикалық (лобараториялық) сабақтардың бірін – бірі толықтыра отырып оқушыға толықтай білім беруге болады. Оның өзін де оқушының күнделікті сабаққа дайындалып, жаңа ғылыми мақалалармен, әдебиеттермен танысып отырып білімін көтеріп отыруы керек. Неғұрлым оқушының білімі жан – жақты, терең болса оның оқушылары соншалықты біл

1 2 3 4

скачать работу

Отправка СМС бесплатно