Мұхтар Әуезовтың Хан Кене трагедиясындағы Алашшылдық идеяның көріністері
егемендігіміздің арқасында сезіне бастағандаймыз. Қазақ еліне іштей іріткі салып, бодандық саясатқа көшкен Ресей қазақтың көптеген би-болыстарының мансабын көтеру арқылы бір-біріне айдап салып, қарсы қоюға күш жұмсады. Соның салдарынан ұлт-азаттық көсемі Кенесары ханға би-болыстар, аға сұлтандар толық тіреніш бола алмады. Кейбір болыстар, керісінше, патша саясатының қолдаушысы болды. Осындай қиын шақта Ағыбай, Иман, Бұқарбай, Наурызбай сияқты ер жүрек батырлар хан Кененің тірегі болды. Кенесары ханның басты мақсаты ел мен жердің тұтастығын, ұлтымыздың тәуелсіздігін сақтап қалу еді.
М.Әуезовтің «Хан Кене» трагедиясы осы тарихи шындықты көркем тілмен жеткізген алғашқы пьеса.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Бекмаханов Е. Қазақстан ХІХ ғасырдың 20-40 жылдарында. Алматы, 1994.
2. Қабдол З. Әуезов. Алматы, 1997.
3. Нұрғали Р. Алаш ұранды әдебиеттегі Мұхтар Әуезов көтерген азаттық идеясы // Заман Қазақстан, 1997, 22 тамыз, Б. 11-12.
4. Ысқақұлы Д. Талант пен тағдыр. Алматы, 1997.
5. Дәуітова С. «Хан Кене» трагедиясындағы авторлық концепция // Жұлдыз, 1998, №12, Б. 176-181.
6. Жұртбаев Т. Талқы. Алматы, 1997.
7. Нұрғали Р. Драма өнері. Алматы, 2001.
8. Жұртбай Т. Өмір үшін өнерінен бас тартқан // Абай, 1995, №2, Б. 186-187.
9. Қозыбаев М. «Хан Кенедегі» халық тарихының көріністері // Түркістан, 1997, 10 қыркүйек, Б. 3-4.
Өрт шалған тудай жаралы тілім,
желбіреп желмен шалқыдың,
қақ жарып шығып
даланың түнін,
жусан мен қымыз аңқыдың.
Фарабилер мен Бейбарыстардың
өсиеті де өзіңде,
Махамбет сынды жолбарыстардың
қасиеті бар сөзіңде.
Қалайша қынға көмейін сені
Қылшылдап тұрған қылышым,
Құдайдың тілі демейін тегі
Табиғаттың өз тілісің!
Ұлықбек Есдәулет
| |  скачать работу |
Мұхтар Әуезовтың Хан Кене трагедиясындағы Алашшылдық идеяның көріністері |
