12 жылдык білім берудін максаты мен күтілетін нәтижелері

12 жылдық білім берудің басты максаты: Өзінің және қоғамның мүддесінде өзін-өзі белсенді етуге дайын, өзгермелі даму үстіндегі ортада өмір сүруге бейім, бәсекеге қабілетті және құзыретті, шығармашыл, білімді тұлғаны дамыту және қалыптастыру.

Білім берудің күтілетін нәтижелері белгіленген мақсатқа сәйкес мектеп түлегінің негізгі құзырлылығы төмендегіше аныкталады.

Құндылықты-бағдарлы құзыреттілік — оқушының қоршаған ортаны бірдей қабылдайтын кабілеті, жоғары әдептілік. кұндылықтар негізіңде жасампаз коғам өмірінде өзінің рөлін таба білу біліктілігі, азаматгылығы мен елжандылығы. Бұл құзыреттілік өмірдегі түрлі жағдайларда шешім қабылдай білу білігін қамтамасыз етеді. Ең бастысы, өзінің Отаны Қазақстан патриоты болу, азаматтык, белсенділігін көрсету, саяси жүйені түсіну, болып жатқан әлеуметтік жағдайларға баға бере білу.

Мәдениеттанымдық құзыреттілік — жалпы адамзаттық мәдениет жетістіктері негізіндегі іс-әреқет тәжірибесін және қоғамдағы дәстүрлер мен жеке, отбасылық және әлеуметтік өмірдік мәдениет негіздерін, этномәдениеттік құбылыстарды игеруге мүмкіндік беретін ұлттық ерекшеліктерін тани білу. Адам мен қоғамның дамуындағы ғылымның рөлін түсіну. Өзі халқының мәдениеті мен әлемнің мәдени көптүрлілігін түсінуге және бағалауға мүмкіндік беретін мәдени-демалыс кызметін тиімді үйымдастыру тәсілдерін игеру; рухани келісім мен толеранттылық идеяларына бейім болу. [9; 17]

Оку-танымдык құзыреттілік — окушының зерттеу әрекеті мен езіндік оку-танымдық процесін қамтамасыз ететін кешенді құзырлылық. Бұл құзырет өзінің білімділік қызметін ұйымдастыра білуді, тиімді жоспарлай білуді, сәйкес функционалдық сауатгылық талаптары негізіндегі білімді игеруде әлемнің ғылыми бағытын түсінуге ізденушілік — зерттеушілік әрекет дағдыларын игеруге мүмкіндік беретін өзінің әрекетіне талдау және қорытынды жасау тәсілдерін карастырады.

Коммуникативті құзыреттілік — адамдармен өзара әрекет пен қарым-қатынас тәсілдерін білуді, түрлі әлеуметтік топтарда жүмыс істеу дағдыларын, қоғамдағы түрлі әлеуметтік рөлдерді орындауды, өмірдегі нақты жағдайларда шешім қабылдау үшін байланыстың түрлі объектілерін қолдана алу білігін, мемлекеттік тіл ретінде қазақ тілінде, халықаралық қатынаста шетел тілінде қатынас дағдылары болуын қарастырады.

Ақпараттык-технологиялык құзыреттілік — бағдарлай білу, өз бетінше іздей білу, талдай, тандай білу, өзгерте білу, сақтай білу, білім мен акпаратты акпараттық технологиялар мен техникалык объектілердің көмегімен жеткізуді жүзеге асыра білу және интерпретациялау білігі.

Әлеуметтік-еңбек қузыреттілік отбасылық, еңбек, экономикалық, саяси, қоғамдық қатынастар саласындағы белсенді азаматтық-қоғамдық тәжірибе мен білімге ие болуды білдіреді. Бұл құзырет әлеуметтік қоғамдық жағдайларға накты талдау жасай білуді, шешім қабылдай білуді, түрлі өмірлік жағдайларда жеке басына және қоғам мүдде сіне сәйкес ықпал ете білуді қарастырады.

Тұлғалық өзін-өзі дамыту құзыреттілік. Бұл құзырет отбасылық, енбек, экономикалық және саяси қоғамдық қатынастар саласындағы белсенді азаматтық-қоғамдық қызмет білімі мен тәжірибесінің болуын білдіреді. Құзырет нақты әлеуметтік-қоғамдық жағдайларға таддау жасай білуді, түрлі өмірлік жағдайларда {өзінің мүмкіндігін нақты перспективалық жоспарлаумен салыстыра білу және қызметін өзіндік кадір-касиет сезімімен үйымдастыра білу, өзінің өмірі мен ісіне жауапты карау) жеке және коғам пайдасына сәйкес шешім қабылдауды және ыкдал етуді қарастырады.

12 жылдық жалпы орта бідім берудің құрылымдық-мазмүндық моделі төмендегі ұстанымдар негізінде үйымдастырылды:

- жеке түлғаның жас кезендерінің ескерілуі;

- күтілетін нәтижелердің жетістіктеріне бағыттылығы;

- окытудың сабақтастығы;

- әрбір окыту сатысының даралығы.

12 жыддық білім беру жағдайында мектепке дейінгі тәрбие мен білім беру денгейі ерекше мәнге ие болып отыр. 5 жастағы балаларды мектепалды даярлау олардың психологиялык, педагогикалык, дене және физилогиялық талаптарын ескере отырып, бастауыш мектепке окытуға дайындау сапасының басты жағдайы ретінде жүзеге асырылуы тиіс.

1-саты:

- Жалпы орта білім беру (1-4-сыныптар)

- Оқуды бастау жасы — 6 жас

- Оқыту ұзақтыгы — 4 жыл

1-сатыдағы негізгі бағдар — окушының өзін-езі таныту мүмкіндігі мен қоршаған ортасының шынайылығы туралы білімді игерудегі даралығын ашу, оқуға талабын және білігін қалыптастыру, яғни окытудың келесі сатыларына қажетті танымдық қызығушылы-ғын арттыру, кіші жастағы окушылардың біртұтас оку әрекетін қалыптастыруға ықпал ету.

Баланың тұлғалык қалыптасуын, оның қабілеттерінің түтастай дамуын қамтамасыз ету. Бастауыш мектепте кажетті біліктер мен дағдыларды игеруге, оқу, жазу, санау, шы-ғармашылықпен ойлау элементгерінің, жеке гигиенасы мен денсаулығын сақтау негізде-рінің болуына ыкпал ететін оку әрекетін ұйымдастыру.

2-саты:

- Жалпы орта білім беру (5-10-сыныптар)

- Оқыту ұзақтыгы — 6 жыл

2-сатының негізгі бағдары — негізгі жалпы білім алуға жағдай жасау, адамдар арасындағы және этносаралық катынастар мәдениетін, тұлғаның біртүтас көзқарасын, өзін-өзі анықтауын қалыптастыру, тұлғаның өзін-өзі ұйымдастыру тетіктерін, кәсіби және танымдық ой-пікірінің туындауына, теориялық ойлау тәсілдері мен ғылыми таным әдістерін игеруіне ықпал ететін оқу әрекетін ұйымдастыру.

Негізгі мектеп оқытуды бейіндік мектепте немесе кәсіптік бастауыш және орта білім беру ұйымдарында жалғастырудың базасы болып табылады.

Бүл сатыныд ерекшелігі оқушының мектептегі үшінші сатыдағы бейіндік окытуға саналы тандау жасауға бағдар көрсететін бейіналды дайындықтың жүргізілуі болып есептеледі.

3-саты:

- Жалпы орта білім беру (11-12 сыныптар)

- Оқыту узақтыгы — 2 жыл

Үшінші сатының бағдары — жалпы орта білім берудің сонғы кезеңі болып табылатын, окытудын саралануы мен даралануына, окушылардын білімін жалғастыруға қатысты жеке және өмірлік өзін-өзі танытуына ыкпал ететін талабымен, кызығушылык ниетімен сәйкес әлеуметтендіруге бағдарланған бейіндік окытуды іске асыруға жағдай жасау.

Бейіндік окыту жаратылыстану-математикалық, әлеуметтік-гуманитарлық және технологиялық бағыттар бойынша жүзеге асырылады.

Бейіндеу (профилизация) нысандары мектептің педагогикалық әлеуетін, білімдік инфрақұрылымының мүмкіндігін, облыстың, каланын, ауданның сұранысын ескере отырып аныкталуы тиіс.

Бейіндік оқытуды іске асыру жалпы білім беретін мектептерде, гимназияларда, лицейлерде, дарынды балаларға арналған мамандандырылған мектептерде, мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған арнайы мектептерде жүзеге асырылады.

Материалдык-техникалық жағдайын, кадрлық әлеуеті мен оку-әдістемелік камтамасыз етуді ескере отырып, үшінші сатыдағы бейіндік окыту төмендегі үйымдастыру ны-сандары бойынша карастырылады:

- Бір бейінді мектеп -бір бейінді оқытуды іске асыру.

- Көп бейінді мектеп — бірнеше бейінді оқытуды ұйымдастыру.

- Жалпы білім беретін мектептердегі, гимназиялардағы, лицейлердегі, дарынды балаларға арналған мамандандырылған мектептердегі бейінді окыту сыныптары.

- Өңірлік ресурстық орталық — материалдық және кадрлық әлеуеті жеткілікті,басқа мектептер бейіндік окытуға пайдалана алатын ресурсы бар білім беру ұйымы. Ресурстық орталықтар ЖОО (жоғары оку орындары), колледждер немесе білім беру орталықтары жанынан үйымдастырылуы мүмкін. (Ауыл мектебі жағдайындағы ауылдық ресурстык орталык — айналасындағы мек-тептердің материалдық-техникалық, оку-әдістемелік және кадрлық әлеуетін кіріктіре алатын ауылда толықканды база мен бейіндік окытуды қамтамасыз ете алатын, куатты білім беру үйымдарының бірлестігі.)

- Сырттай оқытатын және кешкі мектептер еліміздің ЖОО, облыстык БАИ жанынан ашылған бейіндік мектептер мен ресурстық орталықтардың базасында жүзеге асырылады.

Ауылдық жер жағдайында шалғай ауылдан келетін оқушылардың тұруына мынадай жағдайлар жасалады:

- ауыл оқушыларына арналған бейіндік окытудың барлык түрі ұсынылған мектеп-интернат;

- интернат типіндегі пансионат — шағын комплектілі ауыл мектептерінен келген оқушыларды тандаған бейіндеріне немесе ресурстық орталықтарына карай аудан орталықтарындағы орта мектептерде жүзеге асырылады.

Білім беру мазмұнын жанартудың негізгі бағыттары мыналар:

- білім беру мазмұнын коғамның казіргі әлеуметтік-экономикалық сұранысына сәйкестендіру;

- білім беру мазмұнын ізгілендіруді, онын вариативтілігін камтамасыз ету;

- өз бетімен білім алуға, оны практикада колдана білуге және қажеттілікке тәрбиелеуге бағытталған, негізгі кұзырлылық қалыптастыруға ыкдал ететін білім беру мазмүнымен қамтамасыз ету;

- танымдық уәждемелерін қалыптастыруға бағытталған білім беру мазмұнын іріктеу;

- білім беру мазмұның оқушының ғылыми тәсілмен тануына, өз бетімен ізденуіне мақсатты және жүйелі тартуға бағдарлау;

- білім мазмүнын ұлттық мәдениетті құрметтеуге, өзге мәдени бастамаларға ашық болуға тәрбиелеуге бағдарлау.

Отандық және халықаралык мектептердің орта білім беру мазмұнын үйымдасты-рудағы тәжірибесін ескере отырып, Қазақстан Республикасының білім беру мазмүны құрамына 8 білім саласы енгізілді: «Тіл және әдебиет», «Математика», «Жаратылыстану», «Қоғамтану», «Технология», «Өнер», «Дене шыныктыру», «Адамтану».

Білім беру саласынын мазмүны Мемлекеттік базистік оқу жоспарында карастырылған пәндер аркылы іске асырылады.

Білім мазмүнына инварианттық компонент (өзінің мазмүны мен жүйесі бойынша мемлекеттік базалық білім беру стандартгарының талаптарына жауап беретін оку бағ-дарламасыны

1 2

скачать работу

Отправка СМС бесплатно