Адам өлтіру: жай және ауырлатылған түрлері

Әйел зорлаумен ұштасқан қасақана адам өлтіру дегеніміз-кінәлінің әйелді зорлау кзінде немесе соған ниет қылған кезде жәбірленушінің қарсылығын жаншып немесе садистік сезіммен оны өлтіру.

Мұндай әрекеттер Қылмыстық кодекстің 96-бабының 2-бөлігі К тармағы және 120-баптың немесе 121-баптың тиісті бөлігі бойынша саралануға тиіс,себебі бұл жағдайда кінәлі екі объектіге қастандық жасайды-жәбірленушінің өміріне және оның жыныстық бостандығына-ол екеуі өзінше екі бөлек әрекет қылмыстың бұл түрінің құрбандары жәбірленушінің өзі де, оған көмектесуге әрекет жасаған басқа адамдар да болуы мүмкін.Қылмыстық кодекстің 96-бабының 2-бөлігнің К тармағы бойынша саралау үшін адам өлтірудің зорлау кезінде немесе сол үшін күш қолданып әрекет жасау кезінде немесе сондай әрекеттерден кейін іле-шала болғандығын анықтау қажет. Зорлағаннан кейін немесе жыныстық қатынас жасау мақсатында күш қолданғаннан кейін сол қылмыстың ізін жасыру үшін жәбірленушінің белгілі бір уақыт өткен соң өлтірген адамның іс-әрекетін,сол қылмыстың жасалу мән-жайына Қылмыстық кодекстің 96-121 бабтар бойынша саралау керек.

Өлтірген және зорланған бір адам немесе әртүрлі адам болуы мүмкін.Мысалы айтсақ әйелді топтасып зорлағанда,солардың біреуі оны өлтіреді.Жаңағы адам Қылмыстық кодекстің 96-бабы 2-бөлігі бойынша,ал басқалары Қылмыстық кодекстің 20-бабы бойынша жауапталады.

Жыныстық қатынаспен байланысты адам өлтіруге баратын маньяктар қоғам үшін өте қауіпті.Олар біріне-бірі ұқсас коптеген қылмысқа барады.

Бұл жерде адам өлтіргіш маньяк Қалиевті айта кетуге болады.1979 жылдың қаңтар айынан 1980 жылдың желтоқсан айы аралығында жыныстық қатынасқа байланысты 8-ші әйелді айуандықпен өлтірген,ал 9-сын өзімен бірге қызметтес басқа қасақана жасалған қылмыстың ізін жасыру үшін абайсызда өлтіргендік кейіп танытқан. Таныстары да, көршілері де оның бойынан оғаш қылық көрсететіндей мінез байқамаған,әйелдерге ұнайтын болған. Ал,бірақ,оның шындығында кім екендігін тергеу барысындағы сөзінен байқауға болады: қорыныш ішінде Жұмабаевамен, оның өз келісімімен, әрқилы жыныс қатынасын жасадым.Оған онша көңілім толмады. Сондықтан оны ұра бастадым. Маған әйелдерді ұрған ұнайды, олардың түрі өзгереді, жанына батқан тыжырынады. Жыныстық қатынас жасап жатып мен Жұмабаеваны тұншықтырдым. Сол қораның ішінде оның өлі денесін мүше-мүше қылып бөліп, бөшкеге салып тұздадым. Сол етпен тамақтандым.

Қылмыстың субъективтік жағы тікелей немесе жанама ниетпен сипатталады.Зорлаған кезде жәбірленушіні абайсызда өлтіру Қылмыстық кодекстің 120-бабы 3-бөлігінің А) тармағы бойынша сараланады.

Әлеуметтік, ұлттық, нәсілдік, діни өшпенділік немесе араздық не қанды кек себебі бойынша адам өлтіру Қылмыстық кодекстің 120-бабы 3-бөлігінің Л тармағы. Қазақстан азаматтарының конститутциялық құқықтарын сақтаудың кепілдіктерінің бір ұлттық, нәсілдік, діни өшпенділік немесе араздық себептері бойынша жасалған қылмыстық іс-әрекеттер үшін жауаптылықтың күшейгендігі.

Мұндай себептермен адам өлтіргенде кінәлі белгілі бір ұлтқа, нәсілге, қандай да бір дінге немесе конфессияға жатқандықтан жәбірленушінің толыққанды адам еместігін көрсеткісі келеді.Екінші жағынан өз ұлтының, нәсілінің немесе діни конфессисиясының ерекшелігін көрсетеді. Қылмыстық мақсатқа әр түрлі іс -әрекеттер жатады: ұлтаралық өшпенділікті өршітуден бастап дінді ұстамағандық үшін кек алуға дейін. Кінәлі жәбірленушіні оның басқа ұлтқа , нәсілге жатқандығы немесе өзге дінді ұстағаны үшін өлтіреді.Қымыстық кодекстің 96-баптың 2 -бөлігінің Л тармағыбойынша аита кететің болсақ.

Жәбірленушінің мүшелерін немесе тілін пайдалану мақсатында жасалған адамды өлтіру.

Медицина саласындағы ғылыми – техникалық прогрестің нәтижесінде бір адамның мүшелерімен  тінін басқа адамға отырғызу , донорлық материалдарға сұраным көбейді , олардың құны да жоғары.

Бұл жағдайда адамның мүшелері мен сату мақсатында адам өлтіруге итермелеуі мүмкін . Мұндай қылмысты жасаудағы негізгі себеп–бас пайда, бірақ кейде ізгілікті ниет те болуы мүмкін,Қылмыстық кодекстің 35-бабындағы орынды тәуекелдің нышандары жоқ, оған мысалы ,жақын адамның өмірін сақтап қалу мақсаты жатады.

Бұл тармақта, адам өлтірудегі мақсат –оның мүшелері мен тінін пайдалану деп көрсетілген .Бірақ мұны , адам мүшелері мен тінін медициналық мақсатта ғана пайдалану деп түсінбеу керек.Каннибализім, жыныстық фетишизм және басқадай да жағдайлардың болуы ықтимал.

Егер бұрын адам өлтіргені немесе өлтіруге оқталғаны үшін,сондай-ақ адам өлтіруге қатысып,бірақ сотталмаған болса,онда мұндай іс-әрекет,96-баптың 2-бөлігінің Н тармағы бойынша саралануға жатады.

Егер айыпкер бұрын әр кездері екі мәрте,ауырлататын мән-жайларды адам өлтіруге оқталса және оның ешқайсысы үшін сотталмаса,онда екінші іс-әрекет Қылмыстық кодекстің 24-бабы 3-бөлігіне сілтеме жасалып 96-бабтың 2-бөлігінің Н тармағы бойынша саралануға тиіс.

Адам бұрын кісі өлтірген деп саналады,егер ол Қылмыстық кодекстің 96-167 және 340-баптарында көзделген кісі өлтіруді жасаса;осы аталған қылмыстардың біреуін жасауға оқталса;оларды жасауға қатысса.

Адам өлтірудің жеңілдетілген түрлері

Жаңа туған сәбиді анасының өлтіруі. Жаңа туған сәбиді анасының өлтіруі, жаңа қылмыстық кодексте заң шығарушы анасының өзінің жаңа туған сәбиін туып жатқан кезінде сол сияқты одан кейінгі кезенде психикасын бұзатын жағдайда немесе есінің дұрыстығын жоққа шығармайтын психикасы бұзылуы жағдайында өлтіруі өзінше бапқа бөлектеуді қажет деп санады.

Яғни адам өлтірудің бұл түрі бұрын жай өлтіру ретінде,жеңілдететін және ауырлататын мән-жайларсыз сараланып келеді.Бұл қылмыстық әрекеттің қоғамға қауіптілігі сол адамға туғаннан берілетін оның өмірге деген шексіз құқығы бұзылады.Адам өлтірудің бұл түрінің ерекшелігі сонда-заң оны жеңілдететін мән-жайлар бола алатын кейбір объективтік және субъективтік факторлармен байланыстырады.

Жүктілік, көбіне қажетсіз, және физиологиялық туу әйел психикасын теріс әсер етуі мүмкін.Босанған әйелдің бұл қылмыстық әрекеті жасаған кездегі патологиялық жағдайы оны жеңілдететін мән-жайлар ретінде қарауға негіз болады.

Жәбірленуші, бұл жерде жаңа туған сәби, сот медицинасында ол физиологиялық туудан бастап адам санатына кіреді.

Қылмыстың объективтік жағы жаңа туған сәбиді өлтіру сияқты заңға қайшы әрекетпен сипатталады. Бұл қылмыс белсенді әрекетпен де,әрекетсіздікпен де жүзеге асыруы мүмкін.

Мысалы айтсақ баланы тамақтандырмау. Егер анасы сәбиін туып жатқан кезде немесе босануға байланысты немесе басқадай себептермен әке баладан бас тарту,баланың некесіз туу тұрмыс нашарлығы баспананың жоқтығы,тағы басқа психикасының бұзылуы ықтимал алғашқы бір тәулік ішінде,патологиялық жағдайда өлтірсе бұл жеңілдететін мән-жай болуы мүмкін.Баланы анадан бөлініп шығып өзінше өмір сүре бастағанда өлтіруді және оны ана құрсағынан шықпай жатып бала сыртқа шыққанша оның басынан ұру арқылы,өлтіруде бала өлтіргендік болып танылады.Егер өлі балаға өмірге қауіпті соққы барсе,онда бұл жарамсыз объектіге оқталғандық деп саналады.Бұл әрекет жаңағы Қылмыстық кодекстің 24-бабына сілтеме жасалынып 97-бап бойынша сараланады.

Жан күйзелісі жағдайында адам өлтіру. Жәбірленушінің күш қолдануынан, қорлуынан немесе ауыр балағаттауынан өзге де заңға қарсы немесе моральға жат іс-әрекетінен,әрекетсіздігіне болған кенет пайда блған жан күйзелісі жағдайында сол сияқты,жәбірленушінің жүйелі түрдегі заңға қарсы немесе моральға жат мінез құлқына байланысты туындаған ұзаққа созылған психиканы бұзатын жай күйде адам өлтіруі мән-жайды жеңілдететін адам өлтіруге жатады.

Жәбірленішіні өз өліміне өзі себепкер болады,кінәлі де кенет пайда болған күшті жан күйзелісі физиологиялық аффект,оның өз әрекетін бақылау және оған басшылық жасау қабілетін төмендетеді.

Физиологиялық аффект нәтижесінде эмоциялық жарылыс болады,адам психикасы қалыпты жағдайда ауықиды,санлы да байсалды қызмет нашарлайды,ішкі психиологиялық процестер қайнап сыртқа шығады,адам өз әрекетіне ие бола алмайды. Аффектінің сыртқы көрінісі адам психикасының ерекшеліктеріне басқа да жағдайларға байланысты әртүрлі сипатта болады.

Сондықтан да белгілі бір уақытта физиологиялқ аффектінің нақты бір адамда болған болмаған жайындағы тұжырымды тек кешенді психиологиялық-психиялық сараптама ғана жасайды.Бұл мәселені шешу үшін сараптама алдына мынандай сұрақтар қойылады:қылмыс жасаған кезде кінәлі аффект жағдайында болды ма,болған уақытының шегі қандай,яғни қашан басталып қай уақытта аяқталды.

Физиологиялық аффект адам өлтіру үшін жауаптылықты жеңілдететін мән-жай деп тану үшін ол жәбірленушнің заңға қайшы қылығына сәйкес табан асты туындау қажет.Табан асты қатты жан күйзелісі болатының кінәнің өзі күтпейді.

Қатты жан күйзелісі адамдаәртүрлі жағдайларда туындауымүмкін.Жәбірленуші көрсеткен заңға қайшы мінез-құлықтың салдарынан ғана көрініс тапқан физиологиялық аффект жағдайын заң қылмыстық жауаптылықты мән-жай деп таниды.Қылмыстық кодекстің 98-бабының диспозициясында қолдану үшін тым болмаса біреунің болғандығы анықтауы тиіс мән-жайлар тізімі берілген.

Бәрінен бұрын жәбірленушінің тарапынан күш қолдану әрекеттері көрсетілген,бұл жаңағы ұру, соғу, заңсыз

Бостандығынан айыру, денсаулығына зақым келтіру,кінәлінің ғана емес,оның туыстарының,жақындарының өміріне қауіп төндіру.Кінәліге қатысты заңды әрекеттерден туындаған қатты жан күйзелісі жағдайында адам өлтіруді,Қылмыстық кодекстің 98-бабы бойынша саралауғ болмайды.Мысалы,қылмыскерді ұстаған полиция қызметкерін сол жерде тұрған біреу өлтіреді.

Жәбірленушінің жүйелі түдегі заңға қарсы немесе моральға жат мінез -құлқына байланысты туындаған ұзаққа созылған ,психикасы бұзатын жай-күиі  кінәлінің өмірін ушықтырады,жұмыс жағдайын қиынд

1 2 3 4 5

скачать работу

Отправка СМС бесплатно