Главная    Почта    Новости    Каталог    Одноклассники    Погода    Работа    Игры     Рефераты     Карты
  
по Казнету new!
по каталогу
в рефератах

Ауыл шаруашылығын ұжымдастыру



 Другие рефераты
Өңдеу өнеркәсібінде Ауыл шаруашылық кешені және қайта өңдеу саласы бойынша Ауылды көркейту – басты міндетіміз Адамзат — биоәлеуметтік жан

Азық-түлік қауіпсіздігі – ұлттық қауіпсіздіктің маңызды құрамдасы

БҰҰ-ның жанындағы «Халықтар қоры» жер тұрғындарының  2050 жылға қарай  7,8 млрд. адамға өсуіне орай, күрделенуі мүмкін азық-түлік  мәселесіне қатысты 61,2 млрд. дол­ларға бағаланған арнайы бағдарлама ұсын­­ды. Оның ішіне ауыл шаруашылығы ғылымын дамытуға  5 млрд. доллар, егістік жерді сақ­тау­ға 24 млрд. доллар, ормандарды қалпына келтіруге 6,8 млрд. доллар бөлуді көздеп отыр.

Ауыл шаруашылығы министрлігінің мәлі­мет­тері бойынша, Қазақстан 40 пайызға жуық сүтті, 29 пайыз етті және 43 пайыз кө­кө­ністі сырттан әкеледі. Азық-түлік  қоры мол деген Ресейдің өзі тамақ өнімдерінің 40 па­йыздайын шетелдерден тасиды. Ауыл ша­руашылығының шикізаттық сипаты  азық-тү­лік  қауіпсіздігіне  кедергі келтіреді. Елдегі ауыл шаруашылығы өнімдерінің 80 пайызы шикізат күйінде шы­ғарылады, ал техноло­гия­лық мешеулік сал­да­рынан дайын өнім шы­ғара алмай отырмыз.  Мәлімет бойынша, біздің елімізде 2010 жыл­дың 1 қаңтарында 200 876 ауыл шаруашылығы құрылымдары бар, оның ішінде ауыл шаруа­шылығы кәсіп­орындары  7441, шаруа қожа­лық­­тары 193 435. Бұдан басқа 2 247,8 мың үй шаруа­шы­лығы бар.  Осыларды бүгінгі жағ­дай­ды ескере отырып әрі қарай дамытып,  нарық та­ла­бына сай құрылымдарға жеткізу үшін  осы са­ладағы заңдарға тиісті өзгерістер енгізу қа­жет. Қазіргі уақытта «Шаруа (фермер) қожа­лықтары туралы» заңның жобасы Парламент Мә­жілісінде талқылаудан өтті. Сонымен қа­тар 2008 жылы Үкіметке толықтырулар үшін қай­тарылған «Жеке қосалқы шаруашылық­тар» ту­ралы заңның жобасы да  ауыл өмі­рінің  жедел дамуына өз септігін тигізері сөзсіз. Бұл заңның жобасы Үкіметтен Парламентке қай­тарылады деп күтілуде. Сондай-ақ, Елбасы атап  өткен­дей,  азық-түлік  қауіп­сіздігі  ту­ралы заңды әлі де жетілдіре түскен абзал. Нәтижесінде, Қа­зақстан халқына арна­ған Жолдауында атап көр­сетілгендей, 2014 жылға қарай азық-түлік тауарлары ішкі ры­ногының 80 %-дан астамын отандық тағам өнімдері құрауы тиіс. Сол себепті, келешекте ауыл шаруашылығын дамы­туда көптеген іс-ша­ралар атқаруға тура келеді. Әлемдік тәжі­рибеде Германия, Франция, Швеция, АҚШ 70-80-жылдары-ақ азық-түлік  қа­уіп­сіздігіне  ба­ғытталған шаралар бойынша, әсі­ресе, фер­мерлердің құқығын ерекше қорғай­тын заң­дар қабылдаған. Қазіргі кезде АҚШ-та азық-түлікпен  қамтамасыз ету бағытында он­даған бағдарламалар бойынша жыл сайын 35-40 млрд. доллар бөлінеді.

Қазақстан   іс жүзінде дүниежүзілік азық-тү­лік  қауіпсіздігіне  қомақты үлес қосып отыр­­ған ірі аграрлық елдердің қатарына жа­та­ды.  Жалпы республика  бойынша 2009 жылы бү­кіл егістік алқабы 21 424,9 мың гектарды құ­рады. Оның ішінде дәнді дақылдар 17 208,9 мың га, картоп 170,3 мың га, майлы тұқымдар өнімдері 1 749,5, қант қызылшасы 10,6 мың га, көкөніс 110 мың га болды. Ауыл шаруа­шы­лы­­ғынан 2009 жылы алынған өнімнің жалпы құны 1 640,2 млрд. теңгені құрады, оның ішінде өсімдік шаруа­шылығы 936,8 млрд. теңге, мал шаруашылығы 703,4 млрд. теңге болды. Елі­міз әлемнің басты аграрлық шикізат өн­діруші 25 елінің қатарына кіреді. Со­нымен қа­тар, ауылшаруашылық мақ­са­тындағы дәнді да­қылдар және картоп  егетін жер көлемі бойын­ша басты аграрлық шикізат өндіруші 10 елдің қатарында тұр. Сарап­шылардың бағалауы бо­йын­ша, республи­ка­ның ресурстары халықтың қазіргі азық-түлік­ті тұ­тынуы көлемінен 3 есе артық өндіруге жетеді. Соңғы жарты ғасырда ғана плане­тадағы халық санының өсуіне қарай азық-түлікке  деген сұраным 4 есе өскені мәлім.

Қазақстан  сыртқы рынокқа 1,5 млрд. дол­­лар көлемінде астық шығара отырып, көш­басшылардың бірі ретінде оның экспор­тынан дүние жүзінде 7-ші орын алады. Ас­тық экс­пор­тындағы ұнның үлесі 2000 жылғы 9 пайыздан 2008 жылы 58 пайызға жетіп, 849,2 млн. дол­лар көлемінде болды. Астыққа шаққанда макарон өнімдерінің экспорты 2008 жылы 0,2 пайыздан 0,8 пайызға дейін көтерілді.

Еліміз ұн экспорты бойынша дүние жүзінде бірінші орынға шығып, соңғы үш жыл қата­ры­нан осы биікке тұрақтап қалды. Дүниежүзілік 10,8 млн. тонна ұн экспортының 23,9 пайызы Қазақстанның  үлесіне тиеді. Соңғы уақытта нан-тоқаш және кондитерлік өнімдердің экс­пор­ты шапшаң өсуде. Осы өнімді сыртқа шы­ғарудың астық экспортына шаққандағы үлес салмағы 2008 жылы 0,3 пайыздан 0,7 пайызға жетті.

Республиканың макарон өнеркәсібінің мүм­кіндігі айтарлықтай. Бұған бидайдың қатты сорттарының жоғары сапасы, жаңа макарон фабрикаларының құрылысы қолайлы жағдай ту­ғызуда. Қазір еліміз өнімнің осы түрі бойынша дүние жүзінде 29-шы орында тұрғанымен, оның өндірушілер мен экспор­тер­лер арасында ал­ғашқы бестікке кіруге мүмкіндігі жоғары. Мә­селен, Оңтүстік Қа­зақстан  облысының Тассай ауылында жыл­дық өндірістік қуаты 25 мың тонна болатын жаңа макарон фабрикасы іске қо­сылды. «Сұлтан-элеватор диірменді макарон кешені» акционерлік қоғамы – бүкіл макарон өнім­дерін бидайдың тек қана қатты сорт­та­ры­нан шығаратын республикадағы бірден-бір кә­сіпорын. «Қазақстан  ұны» ЖШС-інде қазіргі итальян­дық техникамен жабдықталған макарон фабрикасы пайдалануға берілді. Астанада заман талабына сай «Цесна-мак» диірменді-ма­карон кешені жұмыс істей бастады. Қос­танай облы­сында «Карона» макарон фабри­касы өндіріс кө­лемін арттырып, сыртқы ры­нок­ты игеруге талаптануда.

Жетістіктерімізді айта отырып, астық өн­діру саласында әлі де атқарылатын жұ­мыстар көп екенін айта кеткен жөн. Елімізде астықты таза­лай­тын, сақтайтын заманауи құ­рал-жаб­дықтар жетіспейді. Соңғы 20 жыл ішінде бұл салада жаңа кешендер салынған жоқ. Сонымен қатар, темір жол вагондары жетіспейді. Дүние­жүзілік астық рыногында жаңа елдерге шығу, Иран бағытында темір жол салуды тездету, араб елдеріне астық жеткізу жолдарын қарас­тыру  сияқты мәселелерді шешу қажет. Себебі, астықтың  ба­ғасы, оны қолдану көлемі әлемнің әр түпк­і­рінде жыл сайын өзгеріп отырады.

Мал шаруашылығында оны ірілендіру және өнеркәсіптік негізге көшіру бағытында біршама жұмыстар атқару қажет. Қазіргі уақытта жекелеген селекциялық жұмыстар арқылы, сонымен қа­тар шет елдерден жоғары өнімді асыл тұ­қым­ды малдар әкелу арқылы малдың генетикалық әлеуетін арттыруға ерекше назар аударылуда. Мысалы,  2008 жылы «Қазагро­қаржы» лизингтік компаниясының тікелей қатысуымен екі ірі сүт өндіру кешені пай­далануға беріліп, оларға Канададан сүтті мол беретін асыл тұқымды сиырлар әкелінді. Алдағы 4-5 жылда мұндай ке­шендердің саны 30-ға жетеді деп күтілуде.

Елімізде ет өндіру мәселесі де қолға алы­ну­да. Мысалы, баршаға мәлім, Қазақстан  жылқы етін өндіруден әлемде жетекші орынға ие. Жыл­қы еті дүние жүзінің іс жүзінде барлық аймақ­тарында өсіріледі, осы өнімнің мөлшері жылы­на 720 мың тонна көлемінде салыстыр­ма­лы түрде тұрақты болып қалуда.  Дүние жү­зінде бие сүті мен қымызын өндіруге қызы­ғушылық арта түсуде. Деректер бойынша, қы­мызды тұ­тыну 120 мың тоннадан асты, оның ішінде Қы­тайда – 50 мың тонна, Монғолияда – 43 мың тон­на. Егер, 2001 жылы  Қазақстанда  28 711,2 тон­на қымыз өндірілсе, содан кейінгі жыл­дары оның көлемі азая отырып, 2008 жы­лы 21 663,8 тонна ғана болды. Табиғи жағ­дайларды ескерсек, елімізде жылқы малының өнімдерін өндіру ең қолайлы жағдайға ие.  Сондықтан бұл мә­се­лені қолға алып, әрі қарай дамытуға жағдай жасау қажет.

Қазақстан, сондай-ақ түйе етін өндіруші 15 ірі елдің қатарына кіреді. ФАО-ның дерегі бойынша, 21 өндіруші-елде түйе етін шығару 2007 жылы 310 мың тонна болған. Сондай-ақ, жыл сайын шұбат дайындау көлемі ұлғайып келеді. 2009 жылы 9,6 мың тонна шұбат өндірілді, бұл 2000 жылмен салыстырғанда 2,5 мың тон­наға артық. Республика ірі шұбат өн­діруші­лер­дің бірі болып табылады.

Дүние жүзінде құс етінің өндірісі артуда, оның негізін тауық еті құрайды. Бұған қоса күр­ке­тауық, қаз бен үйрек етінің өндірісі өсіп келеді.

Елімізде құс етінің аталған түрлерінің өн­дірісі енді ғана қалыптаса бастады. Республикада күр­кетауық етін шығаратын жалғыз ғана BAYTAGRO кәсіпорны жұмыс жасайды. Олар­ға деген сұраныс және өсіретін шаруа­шылықтар саны көбеюде.  Қостанай облысында «Bіg-5» тұ­­қымды күр­ке­тауықтар өсіретін шаруашылық­тар құрылды. Павлодар облысында өткен жылы күркетауық етін шығаратын, жылдық қуаты 1,5 мың тонналық өнді­рістік кешеннің құрылысы басталды. Сол­түстік Қазақстан  облысында «БACKO» ЖШС-нің осын­дай өнім шығару жө­ніндегі жылдық қуаты 15 мың тонналық ин­вести­циялық жобасы қарас­тырылуда. Оңтүстік Қазақстан  облысында Из­раиль­дің «Maд» ком­па­ниясының технологиясы бойынша жұмыс жасайтын, жылына 5 мың тонна күркетауық етін шығаратын құс кешенінің құрылысы қолға алынды.

Еліміздің аумағында іс жүзінде үй ша­руа­шылықтарынан басқа бәсекелестердің жоғын ескере отырып, «Ерма және К» ЖШС қаз етінің өндірісін игеруді қолға алды. Жоба бойынша қазды өнеркәсіптік негізде өсіретін құс фир­масын құру және Алматы облы­сын­дағы бұрын­ғы мал шаруашылығы кешенінің негізінде

12
скачать работу


 Другие рефераты
Алаш көсемі – Әлихан Бөкейханның зиратына белгітас қойылды
ХIХ ҒАСЫРДЫҢ САЯСИ КОНЦЕПЦИЯЛАРЫ
Диалог двух современников (В.Шушкин и Ф.Абрамов)
Архей эрасы


 

Отправка СМС бесплатно

На правах рекламы


ZERO.kz
 
Модератор сайта RESURS.KZ