Главная    Почта    Новости    Каталог    Одноклассники    Погода    Работа    Игры     Рефераты     Карты
  
по Казнету new!
по каталогу
в рефератах

Бейімдік бағдарлап оқыту

көшеміз, дайын болмасақ  та көшеміз. Көшпесе амалымыз жоқ. Себебі, егер бейімді – бағдарлы  оқытуға көшпесек онда дәстүрлі жалпы білім беретін 10-сыныпта оқытатын оқу жоспары да, оқулықтары да жоқ.
10-шы сыныптың 2006-2007 оқу жылына арналған оқу жоспарлары да, баспадан шыққан немесе шығып жатқан оқулықтары да тек қана бейімді –бағдарлы  оқытуға лайықталған. Демек, біз енді андай-мұндай әңгімені, демагогияны қойып 10-сыныпты бейімді – бағдарлы  оқытуға көшірудің жағдайында бас ауыртатын мезгіл жетіп қана қойған жоқ, өтіп кетті немесе күн сайын өтіп барады демекпіз. 
Ендігі кезекте мен ойымды «Бізде бейімді-бағдарлы  оқыту деген мәселе бұрын болды ма, әлде біз осы шаруаны тақыр жерде бастағалы отырмыз ба?» деген бағытта өрбітпекпін.
Әлемдік тәжірбиеге қарағанда бейімді-бағдарлы  оқыту мәселесі өмірге келгеніне 150 жылдай уақыт болды. Оның пайда болуы күрделі технологияға негізделген өндірістің арқасы яғни XІX ғасырдың екінші жартысында қарыштап дамыған ғылым мен білім, өндіріс әр сала бойынша терең білімге ие мамандарды талап етті. Соның салдарынан өмірдегі барлық жағдайдан хабары бар,  бірақ бір ғана саланы терең меңгерген мамандарды дайындау қажеттілігі туындады. Осы жағдайдан келіп жеткіншек ұрпақты жастай бейімді-бағдарлы  оқыту мәселесі келіп шықты.
Негізін Батыс Европа, Солтүстік Америка мемлекеттері қалаған бейімді-бағдарлы  оқыту Ресей империясында да XІX ғасырдың екінші жартысында іс жүзіне аса бастады. Атап айтқанда, 1864 жылғы мектеп реформасы жеті жылдық гимназиялардың екі бағытын анықтады. Олар оқушыларын университетке түсуге дайындайтын классикалық гимназия және оқушыларын практикалық қызметке немесе арнаулы оқу орнына түсуге дайындайтын реальды училищелер (гимназиялар).
Қазан  революциясынан кейінгі алғашқы он-онбес жылда бейімді-бағдарлы  оқыту мәселесі КСРО-да жаңа мазмұнға ие болды. 1918 жылы білім саласы қызметкерлерінің І бүкіл ресейлік съезінде қабылданған еңбек мектебінің ережесі бойынша орта мектепте жоғарғы сатысында үш бағытта бейімді-бағдарлы  оқыту ұйғарылды және олар гуманитарлық, жаратылыстану-математикалық және техникалық деп айқындалды. 
Алайда, қоғам дамуының  обьективті заңдылығынан туындап отырған осы мәселе КСРО басшылығының керағар саясатынан өз жалғасын таба алмай қалды.  1934 жылы жарық көрген КСРО-дағы бастауыш және орта мектеп құрлымы жайлы партия және үкімет қаулысына сәйкес Кеңес Одағы мектептерінде бір ғана бағдарламамен, бір ғана оқулықпен, бір ғана оқу жоспарымен жеткіншек ұрпақты оқыту көзделінді. Соның салдарынан мектептерден саралап оқыту, бейімді-бағдарлы  оқыту мәселелері аластатылды.
Дейтұрғанмен, заман ағыны, қоғам талабы қатаң ұсынымдарға негізделген комунистік қоғамның өзін бірте-бірте өз дегеніне көндіре бастады. 1950 жылдардың аяғында ақ КСРО ғылым-педагогтары жалпы орта біліммен жоғарғы білімнің әсіресе техникалық жоғарғы білімінің арасындағы сабақтастықтың нашарлығынан туындаған мәселелерді ескеру барысында бейімді-бағдарлы  оқытуға байланысты ғылыми-зерттеу және экспериментік жұмыстар жүргізе бастады.
Кеңес Одағы  кезінде осындай жағдайлардан екінші рет өз өмірін қайта бастаған бейімді-бағдарлы  оқытудың әр түрлі формалары бүгінгі ұрпақтың бүгінгі ие болып отырған білім деңгейлеріне  өз үлестерін қосқаны анық.
Демек, XX ғасырдың екінші жартысында бұрынғы КСРО мен бүгінгі тәуелсіз Қазақстан мектептерінде факультативтік курстар, жекелеген пәні немесе пәндерді тереңдетіп оқытатын  мектептер, спорттық немесе өнер бағытындағы  мектептер  және қазіргі кезеңдегі лицейлер, колледждер, гимназиялар бейімді-бағдарлы мектептердің не басқа сөзбен айтылған өзі, не оның өте жақын туыстары демекшіміз.  Бұдан Қазақстанда бейімді-бағдарлы оқыту мәселесі тақырып жерде басталғалы отырған жоқ деп қорытындылауға болады.






Білім беру жүйесі басшы және
ғылыми-педагогикалық кадрлар біліктілігін
арттыратын республикалық институтындағы
Білім мазмұны және сапасы кафедрасының
меңгерушісі Педагогика ғылымдарының                                          Қайыңбаев   Жаболат
кандидаты,  институт профессоры                                                       Тұрсынқожаұлы
                                                             









    Бейімді-бағдарлы оқытудың мәселелері:
    бейімді-бағдарлы оқыту жүйесіне қалай көшу керек ?

    Қазіргі кезде әр мұғалім, мектеп басшылығы, аудандық оқу бөлімі немесе облыстық білім департтаменттері бұрынғыдай тек қана жоғарғы жақтың нұсқауын, бұйрығын орындаушы деңгейінде қалуларына болмайды. Себебі, қоғам дамуының бұл кезеңінде жоғарғы жақ бұрынғыдай атқарылуға тиісті жұмыстың бүге-шігесіне дейінгі нақтылап беріп әр қызметкерді тек қана мүлтіксіз орындаушы,  деңгейінде пайдаланбайды, жоғарғы жақ атқарылуға тиісті іс-әрекеттің нормативті – құқықтық негізін қалыптастырады. Ал, әр облыс, аудан, мектеп осы құжаттар аясында қандай-да мәселені іске асу жағдайын өз бастарымен көптеген жергілікті жағдайларды ескере отырып іс жүзіне асыруға тиісті. Себебі, бейімді-бағдарлы оқытудың мақсаты: оқушылардың қызығушылық бағытын, қабілетін, келешекте ие болуға тиісті мамандыққа бейімделуін қанағаттандыру немесе басқа сөзбен айтсақ жеке тұлғаға бағытталған яғни оқытуды дифференциациялау және индивидуализацилау.
    Бейімді-бағдарлы оқыту жағдайы да осындай жүйеге негізделген.                  Ал міндеттері:
     - бірнеше пәнді қандай-да деңгейде тереңдетіп оқыту
     - оқушылардың жеке қабілеттерін оқыту барысында жан-жақты ескеру            
     - орта және жоғарғы білім салаларының сабақтастығын жетілдіру.
Демек, мектеп басшылығы, мектеп ұжымы мұнда мынандай мәселелерді өз беттерімен шешуге тиісті.
     - мектептің жоғарғы сатысының бейімі
     -  сыныптың бағдары
     - жұмыстың оқу жоспары
     -  қолданбалы курстардың бағдарламасы, мазмұны
     -  таңдау курстарының бағдарламасы, мазмұны
     -  сынып оқушыларын топтарға бөлу т.б.
     Әрине, бұл мәселелерді бірден әр мектептің өз бетімен сапалы түрде шешіп кетуі де оңай емес. Сондықтан да осы орайда мен де өз білгеніммен бөліспекпін.
      Бейімді-бағдарлы оқытуға көшудің әдістемесі, алгоритмі қандай ? Мұнда мен Қазақстандағы білім стандарттары, бейімді-бағдарлы оқыту мәселелерін шын мәнінде зерттеуші саусақпен санарлық ғалымдардың бірі Сәулеш Дімкешқызы Мұқанованың пайымдауларымен толық келісемін және ол кісінің кейбір пункттеріне өз тұжырымдарымды қоса отрып педагог-мамандарға ұсынамын.
Мектептің жоғарғы сатысының әсіресе оның 10-шы сыныбының бейімі анықталуға тиіс. Жоғарғыда айтқандай қазірше яғни 12-жылдық білім беру жүйесіне көшкенге дейін бейімді-бағдарлы оқытудың екі бағыты айқындалып отыр. Олар қоғамдық – гуманитарлық және жаратылыстану – математикаоық пәндерді бейімдеп оқыту (12-жылдық оқытуда жаратылыстану – математикалық бейімнен технологиялық бейім өз алдына бөлініп шықпақшы).
Мектеп бұл бағыттардың екеуін де алуға немесе біреуін ғана алуға құқылы. Бұл таңдау мынандай жағдайларға байланысты:
 а) оқушылардың қызығушылық бағыты, қабілеті, талабы.
 ә) 1-9 сыныптарда жүргізілген бейімалды (предпрофильный) жұмыстарының бағыты, мақсаты, мазмұны, ол жұмыстардың нәтижесі. Бұл жағдайды ашыңқырап айтсақ, қазіргі қолданыстағы типтік оқу жоспарларының (бастауыш және негізгі сатыдағы) мектептік және оқушы компонентіндегі сағаттатирды педагогикалық ұжым жүйелі, саналы,сауатты яғни болашақтағы мектептің жоғарғы сатысы былай болады деп ойлай отырып, соған сабақтасып кететіндей деңгейде пайдалана алды ма ? Әлде, ол сағаттар «ойбай, пәленше келер жылы зейнетке шығады, соған дұрысырақ ақшамен шығу үшін» немесе «пәленбайдың жүктемесін бір ставкаға жеткізу үшін» немесе «пәленшенің өзі жақсы, болмаса көзі жақсы» тіпті болмаса «пәленше бәленбайдың балдызы сол үшін» деген пайымдаулар негізінде оқушы мүддесі емес, мұғалім мүддесі ескеріліп пайдаланылды ма ? Егер осы екінші жағдаймен өмір сүріп келсек онда мектепте бейімалды жұмыс жүргізілген жоқ деп біржақты кесіп айтуға болады.
         Ал, республика мектептері өзіміз дайындаған типтік оқу жоспарына көше бастаған 1997-98 оқу жылынан бастап (егер 1-сыныптан бастаса), тіпті болмаса 2001-2002 оқу жылынан бастап (егер 5-сыныптан бастаса) жүйелі
1234
скачать работу

Бейімдік бағдарлап оқыту

 

Отправка СМС бесплатно

На правах рекламы


ZERO.kz
 
Модератор сайта RESURS.KZ