 |
|
Бейімдік бағдарлап оқыту
бейімалды жұмыстар жүргізген мектептер оқушыларын жоғалтпай әртүрлі бағыттағы, бағдардағы 10-сыныптарды еркін аша алады.
б) мектеп мұғалімдерінң кәсіби деңгейі. Қандай-да бағыттағы сыныптар ашу үшін сол сыныптарға сабақ беретін мамандардың бар-жоғы ескерілетіні айқын. Егер мектеп математика пәні мұғалімі жалпы білім беретін орта мектеп математикасының есептерін зорға шығарып жүрсе онда ол математиканы әрі теориялық әрі пратикалық тұрғыдан қандай-да деңгейде тереңдетіп оқыта ала ма ? Математика бойынша қолданбалы, таңдау курстардың бағдарламасын жасай ала ма, мазмұнын анықтай ала ма ? Демек, бұл жағдайда математиканы бағдарлап оқытатын сыныпты ашу аса қауіпті болуы мүмкін.
в) мектептің материалдық – техникалық жағдайы.
г) көрші мектептердің немесе көрші ауылдағы мектептердің жоғарғы сатысының бейімі. Бұл жағдайды ескеру қажеттілігі мынадан туындап отыр. Егер А ауылындағы мектептің жоғарғы сатысының бейімі қоғамдық – гуманитарлық бағытта болса, онда онымен көрші Б ауылындағы мектептің жоғарғы сатысы жаратылыстану – математикалық бағытта болғаны жөн. Себебі, бірлі-екілі оқушулардың өз ауылдарында ашылған 10 сыныптың бейімі мен өз талаптары сәйкес болмауына байланысты бір мектептен екінші мектепке ауысу жағдайы болуы мүмкін.
Негізінен осындай жағдайлар ескеріле келе мектепте ашылуы мүмкін не екі бейімдегі 10 сыныптар немесе бір ғана бейімдегі 10-сынып.
Ескерте кететін бір жай бір ғана сыныпта екі бейімді де оқыту мүмкін емес.
II. 10 сыныптың бейімі анықталған соң осы сынып үшін жұмыстың оқу жоспары дайындау мәселесі қолға алынады.
10-сыныптың жұмыстық оқу жоспары дегеніміз – типтік оқу жоспарлары негізінде, оқыту бейімі ескеріліп, жалпы білім беретін оқу орындарында жасалатын нормативті құжат.
Демек, жұмыстың оқу жоспарын дайындау үшін 10-сыныптың алынған бейіміне қарай мемлекеттік деңгейде бекітілген екі бағыттағы типтік оқу жоспарының бірі (егер 10-сынып біреу болса) немесе екеуі (егер 10-сыныптар екеу болса және әр 10-сынып әр бағыттағы бейімді таңдаса, немесе 10-сынып екеу болып және екуеі де бір ғана бейімді таңдағанның өзінде де) негізге алынады. Демек, жұмыстың оқу жоспарын дайындау мәселесі.
Типтік оқу жоспарлары қазіргі кезде әр мектепте бар «Қазақстан Республикасы жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты. Негізгі ережелер» атты құжаттың 32 және 33 беттерінде келтірілген. Және де бұл типтік оқу жоспары осы жердегіге қарағанда практикалық тұрғыдан тағы да жүйеленіп, ыңғайланып С.Мұқанованың «Проектирование рабочих учебных планов пролфильного обучения в 10-11 классах общеобразовательных учебных заведений» атты әдістемелік құралының 38 (сызба № 1) ,37 (сызба № 2) беттерінде келтірілген. Менің ойымша, практик-педагогтарға осы екінші құралдағы типтік оқу жоспарлары ыңғайлы (Ескерте кететін жай бұл жоспарлардың бір-бірінен теориялық айырмашылығы жоқ).
Бұл 10,11- сыныптарға арналып жасалған типтік оқу жоспарларынан 10-шы сыныпқа арналған жұмыстың оқу жоспарын шығарып алу үшін практик – педагогтар мұндағы қолданбалы курстар, таңдау курстары мәселелерін толық түсінулері керек.
а) Қолданбалы курстар дегеніміз - бағдарлы пәндер бойынша оқушылардың білімін тереңдетуге, кеңітуге және олардың қандай-да қолданылуы жайлы оқушыларда білім қалыптастыруға арналған курстар.
Жалпы бағдарлы пән дегеніміз – жалпы орта білім беретін оқу орындарындағы саралап оқыту сипатын анықтайтын оқу пәні. Егер оқытудың бейімі жаратылыстану математикалық болса, онда бағдарлы пәндер математика, физика, химия, биология, география,информатика пәндерінің ішінен таңдалады. Егер оқытудың бейімі қоғамдық-гуманитарлық болса, онда бағдарлы пәндер қазақ тілі, қазақ әдебиеті, орыс тілі, шет тілі, жалпы тарих, Қазақстан тарихы, қоғамтану негіздері, құқық пәндерінң ішінен таңдалады. (Ал таңдау сипаты жайлы мәселені алда айтпақпыз)
ә) Таңдау курстары дегеніміз – оқушылардың талап-тілегін, қызығушылығын қанағаттандыруға арналған курстар. Олар сыныптық бейімі мен бағдарына байланысты болуы мүмкін немесе байланысты болмауы да мүмкін. Сол сияқты әр бейімдегі типтік оқу жоспарларының айырмашылықтарын мына сызбадан байқауға болады
№ Басты ерекшеліктері Қоғамдық-гуманитарлық бейім Жаратылыстану – математикалық бейім
1 Модульдер саны VII VI(Өнер блогы оқытылмайды)
2 Пәндер саны 19 18
3 Ішінен бағдарлы пәндер таңдалатын пәндер Қазақ тілі мен әдебиеті, орыс тілі, шет тілі, жалпы тарих, Қазақстан тарихы, қоғамтану негіздері, құқық Математика, физика, химия, биология, геграфия, информатика
4 Ішінен бағдарлы пәндер таңдалмайтын пәндер Математика, физика химия, биология, география, информатика Қазақ тілі мен әдебиеті, орыс тілі, шет тілі, жалпы тарих, Қақақстан тарихы, қоғамтану негіздері, Құқық
5 Екі бейімге ортақ пәндер Технология, физкультура, алғашқы әскери дайындық, этика мен психология (жоспардың мектептің компонентіндегі пән).
6 Бір ғана бейімге тән пән өнер -------
Кестеден көрініп тұрғандай қоғамдық – гуманитарлық және жаратылыстану – математикалық бағыттағы пәндерді бейімдеп оқытуға арналған типтік оқу жоспарларының базалық компоненттерінің айырмашылықтары бар. Атап айтқанда қоғамдық – гуманитарлық бағыттағы пәндерді бейімдеп оқытуға арналған типтік оқу жоспарын базалық компонентінің пәндері жеті блокқа бөлінген. Ал, жаратылыстану-математикалық бағыттағы пәндерді бейімдеп оқытуға арналған типтік оқу жоспарын базалық компонентінің пәндері жеті блокқа бөлінген, яғни мұнда «Өнер» блогы және осы блок негізінде оқытылатын өнер пәні жоқ.
Жоғарыдағы оқу құралдарындағы жаратылыстану-математикалық және қоғамдық-гуманитарлық пәндерді бейімдеп оқытуға арналған типтік оқу жоспарлары зерделенген соң, сыныптың нақты бағдарын анықтау керек.
III. Сыныптың бағдарын немесе бағдарларын анықтау дегеніміз оқушылардың білім алу бағытын ары қарай тарылтудың, нақтылаудың, жүйелеудің 2-ші кезеңін жүзеге асру дегенді білдіреді.
Егер сынып қоғамдық-гуманитарлық бейімдеп оқытатын болса, лингвистикалық, филологиялық, филология-тарихи, тарихи-құқықтық, тарихи-қоғамдық ж.т.б. бағдарлардың біреуін, екеуін т.б. таңдауы мүмкін.
Егер сынып жаратылыстану-математикалық пәндерді бейімдеп оқытатны болса, онда сынып математикалық, физика-математикалық, математика-экономикалық, физика-технологиялық, биология-химиялық, геграфия-биологиялық, биология-экологиялық ж.т.б. бағдарлардың біреуін, екеуін т.б. таңдауы мүмкін.
Демек, мемлекет оқытудың бейімін ұсынады ал мектеп әрбір 10-шы сынып үшін осы ұсынғандардың біреуін ғана таңдайды және де мемлекет оқытудың бағдарын анықтамайды, оны әрбір10-сынып үшін оқыту бейімінің аясында мектеп өзі анықтайды.
Сонымен бірге сынып өзі таңдаған оқытудың бейімі ауқымында оқытудың бір бағдарын немесе екі, үш бағдарын алуы мүмкін.
Егер сынып бір ғана бағдарлы болса, ондай сыныпты монобағдарлы сынып, ал бірнеше бағдарлы болса полибағдарлы сынып деп атайды.
Қазақстан Республикасы мектептерінің жоғары сатысы 2006-07 оқу жылынан бастап бейімді–бағдарлы оқыту жүйесіне көше бастады. Алайда, үлкен өкінішке орай 10 сыныптарда өтіп бара жатқан оқу жылында шын мәніндегі, толық қанды бейімді–бағдарлы оқыту болды деп нық сеніммен айта алмасымыз хақ. Дейтұрғанмен, ойбайлағанмен, байбайлағанмен немесе жылап–сықтағанмен бұл іс–шара жөнделе қоймасы тағы да белгілі.
Сол себепті, «болар елдің адамдары бірін бірі батыр дейді» демекші, біз қазақтар бір бірімізді кінәлауды қойып бұл мәселедегі бір жылдық іс–тәжірибені терең ақылға салып, парасаттылықпен зерделеуіміз қажет. Немесе нақтырақ айтсақ бейімді–бағдарлы оқытудағы бүгінгі жетістігімізді қалай жетілдіреміз, кемшілік–қателектерімізді болашақта қайтып болдырмаймыз деген мәселемен айналысуымыз керек.
Менің ойымша, еліміз мектептерінің жоғары сатысы 2007-08 оқу жылында толық көшіп болатын бейімді–бағдарлы оқыту мәселесінде мынандай кемшіліктер бар:
1) Бейімді–бағдарлы оқытудың құқықтық–нормативтік негізі әлі күнге дейін (бейімді–бағдарлы оқытуға көшкенімізге бір жыл болғанмен) жоқ. Ал барының өзі құжат мәртебесіне әлі жетпеген жоба деңгейінде ғана. Атап айтқанда, 12 жылдық білім беру проблемалары республикалық ғылыми–практикалық орталығы дайындаған бейімді–бағдарлы оқытудың тұжырымдамасының жобасы «12 жылдық білім» жорналының 2006 жылғы №12 санында ғана жарияланды. Мұнда «ойбай–ау бұл тұжырымдаманың жобасы 12 жылдық білімге ғана байланысты ғой» дейтін бауырларымыз табылуы мүмкін. Егер мұндай пайымдау айтылса біз өзімізді-өзіміз тіпті де масқаралай түсеміз. Себебі, онда біз 2006-07 оқу жылында бейімді–бағдарлы оқытуға ешбір тұжырымдамасыз көшк
| |  скачать работу |
Бейімдік бағдарлап оқыту |
|
|
|
Погода в Алматы |
на 10 дней |
другой город |
|
