 |
|
Дүниеге көзқарас және оның тарихи формалары
ік). Бұл өмірде (бейнеленген болмыс) адам зардап шегеді. Оның себебі — адамның өмірге деген құштарлығында, оның қызыгына тоймауын- да. Ал зардаптан құтылу үшін адам бүл бейнеленген болмыстан бас тартуы керек. Ол үшін адам нирвана (сөну, өшу) дәрежесіне көтері- ліп, бейнесіз болмысқа өтуі керек. Сонда ғана адам өмірдегі зардап- тан құтыла алады. Дүниежүзілік мэдениетте мұндай өмірден бас тартуга шақыратын бірде-бір философия жоқ сияқты.
Буддизм дінінің тартымды жақтарының бірі — ахішса (зиян- дық жасамау) қағидасы, яғни өмір сүріп жатқан бүкіл тіршілікке тиіспеу, зорлық-зомбылық арқылы залымдыққа қарсы тұрмау, адамдар мен халықтардың арасында жеңген де, жеңілген де болмауга тиіс.
Буддизмнің бұл қағидалары бүгінгі таңдағы Дүниеден лэззат іздеген, гедонизм (gedone — грек сөзі, рахат, ләззат) жолына түсіп, жер бетінде экологиялық дагдарыс туғызган қазіргі Батыс цивили- зациясына наразылық көзбен қарайтын миллиондаған адамдардың жүрегіне жақсы үялайды.
XX ғасырда бұрынғы Кеңес Одагының шеңберінде социалис- тік қоғам құру барысында жаца ағарған дінді адамдардың жан дүниесіне кіргізу (маркснзм-ленинизм) амалы, бұрынғы діндермен күресу, оларды қоғамның рухани өмірінен сырттату саясаты жүр- гізілді. Жалпы алғанда, марксизмді Батыс Европа ой жүйесінің логикалық соңы ретінде қарауға болады. Бұл ілім бойынша адамзат болашақта жер-бетін, қогам өмірін қайта өзгертіп, сол өзгерісті жасау барысында жаңа адам дүниеге келеді. Оған мемлекеттік басшылық, заңдар керек емес. Ол тек қана адамгершілік нормалардың шеңберінен шықпай өмір сүреді. Жаңа адам жан- жақты жэне үйлесімді түрде өзінің дарындары мен қабілеттерін дамытып, өзіне керек барлық қажеттіктерін кедергісіз өтей алады.
Алайда мүндай «жердегі жұмақ» орнатуға бағышталған орасан зор ерлік жэне сонымен қатар қайғылы да аянышты әлеуметтік тәжірибе 70 жылдан кейін қоғамды тарихи тұйыктыққа әкеліп тіреді. Коммунизмнен күдер үзген миллиондаған адамдар өздерінің өмірлерінің мэн-мағынасын іздеу жолында бүгінгі таңда бұрынғы дүниежүзілік діндердің шеңберіне қайта оралды.
Алайда қазіргі адамзатты бірде-бір дүниежүзілік дін толығы- нан қанағаттандырмайды. Сондықтан, бір жагынан алғанда, қайшы- лықтарға толы цивилизацияға бүкіл адамзаттың басын біріктіретін бір гана дін болуы қажет сияқты. XIX гасырдың ортасында Иран топырағында пайда болған Бахаизм діні сол рөлді өз мойнына алып орындауга тырысуда.
Екінші жағынан, XX ғасырда болған екі дүниежүзілік соғыс, миллиондаган адамдардың қырылуы, ғылым мен техниканың жетіс- тіктерін пайдалану жолындағы теріс салдарлар, тірі табигаттың әлсіреуі көп адамдардың қайтадан көне табиғатқа табынатын діндерге жаңа дәрежеде қайтып оралғысы келетінін сездіртеді.
| |  скачать работу |
Дүниеге көзқарас және оның тарихи формалары |
|
|
|
Погода в Алматы |
на 10 дней |
другой город |
|
