Қоғамның саяси жүйесі қызметінің түсінігі

Бізге қуатты әлеуметтік тірегі бар, жұртшылықтың мүддесін анықтай ала­тын, соны жеткізе алатын, сай­лаушылардың дауысы үшін бір-бірімен өркениетті түрде тіресе алатын күшті, бәсекеге қабілетті пар­тиялар керек. Сонымен қатар, олар жалпыұлттық идея төңірегінде бірік­кен, сындарлы тұрғыдан өзара ынты­мақтасатын партиялар болуға тиіс. Елдің жедел дамуына бағыт ұстап отырған жағ­дайда партиялар халықты жұмыл­дыруға, қолға алынған өзгеріс­терге қоғамдық қолдау қалыптас­тыруға қабілетті болуы керек. Біз іс жүзінде күшті әрі бәсекеге қабілетті партия­лары бар осы заманғы партиялық жүйені қалыптастыруға кірістік, деді Елбасы.

Сонымен қатар, Қазақстанда басым күшке ие орнықты партия­ның құрылуы жалпыұлттық қо­ғам­дық-саяси тұрақтылықты қамта­масыз ете алмақ. Стратегиялық ке­лешекте таң­дап алынған бағыттың сабақтастығын қамтамасыз етпек. Бұған қоса, көшбасшы партия Парла­ментте басым дауысқа ие бола оты­рып алдағы реформалар­дың заңна­малық негізін қалауға атсалыспақ.

Әлбетте, әлемдік тәжірибе көр­сетіп отырғандай, кез келген іргелі мемлекетте ірі партиялар өз халқын жалпыұлттық мақсаттарға жұмыл­дыра отырып, елдің дамуына қуатты серпін беріп келген.

Екінші дүниежүзілік соғыстың зардабын тартудай-ақ тартқан Жапо­ния саяси жаңғыру кезеңінде елдегі ірі партияның күшіне иек сүйеп, сол мемлекеттегі либерал-демократиялық партия өзі құрылған 1955 жылдан бастап іс жүзінде дәйім билік басындағы партия болып келеді. Азия жолбарыстары Сингапур мен Ма­лай­зия, демокра­тиялық құрылымының сан ғасыр­лық тарихы бар Еуропаның көпте­ген елдері де осы жолды таң­даған.

Мұндай қуатты партиялар ел өмі­рін сәтті реформалауға, саяси тұ­рақтылықты қолда ұстауға қабілеті жететінін, айқын идеоло­гиялық негіздерге арқа сүйеп, қауіпсіздікке, мемлекеттілікке, ұлттық мүдделерге, орнықты нарықтық реформаларға басымдық беретінін өмірдің өзі дәлелдеген.

Осы орайда “Отан” сияқты ора­сан зор қуаты бар саяси құрылым­ды бірізді монополияға ұрындыр­май, оны заман ағымына сай дамыту да алдағы уақытта атқаруға тура келетін сындарлы міндеттердің біріне айнал­мақ. Атап айтсақ, заманауи менедж­ментке негізделген ішкі құрылымды құру, партияның басшы органдарын оңтайлы ұйым­дастыру, үлкен бюро­кратиялық ұйым болмауына, басшы орган­дардың арасында функция­лардың қайталануына жол бермеу бас партияның болашақтағы бағдарын айқындай түспек.

Жалпы, қоғамның барлық жасам­паз күштерінің топтасуы ел дамуы­ның басты стратегияларының бірі – Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті 50 елдің қатарына кіруіне ұйытқы бола ала­ды. Яки, партия жалпымемлекеттік мүдделер аясында қызмет етіп, саяси бәсеке­лес­тіктегі идеялар тар­ты­сында қоғам­ға дамудың мей­лінше тиімді стра­тегиясын ұсынып отырмақ. Сондай-ақ партиялардың рөлін арттыру ар­қылы Парламент­тегі партиялық фрак­циялардың өкілеттіктерін кеңей­ту, саяси пар­тияларды мемлекеттік қаржылан­дыру, Үкімет жасақтауда Пар­ламенттегі партиялық фракция­лар­дың қатысу тетігін жасау мүмкін­діктері жүзеге асырылмақ. Ықпалды біртұтас партия реформа барысында қоғамдық-саяси тұрақтылықтың сақталуына мүмкіндік бермек, стра­тегиялық келешекте жүргізіліп жатқан саяси бағыттың сабақтас­тығын қам­тамасыз ететінін де ұмытпауымыз керек.

Біз бұдан былай “Отанның” ке­мелденуін Қазақстанның қанша­лық­ты қарышты дамуымен де қатар өлшеуімізге болады. Өйткені, соңғы жылдары тығырықтан шығып, көшін түзеп, көшелі жолға түскен көршілес Ресейдің осы жетістіктері тегеуріні темірдей “Единая Россия” саяси пар­тиясының идеялық мақсат-мұрат­тарының орында­луымен қабысып жатқанын ешкім жоққа шығара алмайды. Сөз орайы келгенде айта кетер жәйт, соңғы күндері қатары то­лысып жатқан “Отан” партиясының атын өзгерту жөніндегі ұсыныстар да қызу тал­қыға түсіп келеді. Сол ұсыныстар­дың ішінде “Нұр Отан” атауына көпшіліктің көңілі түсіп тұр. Газетімізге осы тақырыпта келіп түсіп жатқан хаттардың ішінде жақында Ақмола облысының тұрғыны Ғалым­бек Айтмурзиннің аталған мәселе жө­ніндегі ойы басылым бетіне жария­ланды. Хат авторы “Нұр Отан” сөз тіркесінің мағынасы “нұр елі”, “нұр жауған ел” дегенді білдіреді дей келе, сон­дықтан да “Нұр Отанды” жамағат ел, халыққа нұры, шапағаты түсетін партия деп қабылдайтын болады деген байламын айтады. Әрине, бұл пікірдің аталған партия көшбасшы­ларының бірінің емес, қарапайым ауыл адамының аузынан шыққан ақжарылқап тілегі екенін ескерсек, жаңа атауға халайықтың шынайы ниеті түсіп тұр деп те түсінуге болады. Бірақ бұл мәселенің түпкі шешімі тек “Отанның” алдағы күндері өтетін съезінің үлесінде тұрғанын да ұмытпауымыз керек.

Қорыта айтсақ, Қазақстан саяси дамудың жаңа кезеңіне аяқ басты. Енді салалық партиялар саясатта ба­сымдыққа ие болмай, идеялық бә­секелестік бірінші кезекке шыға­рыл­мақ. Отандық саяси жүйе, өркениетті елдердегідей бір-бірімен шынайы бәсекелесе алатын босаға­сы берік оңшыл, солшыл, центрис­тік тармақ­тар бойынша да­мымақ. Саяси сарап­шылардың пікі­рінше, “Отанға” осыған дейін “Асар” және Азаматтық партия біріксе, ал­да­ғы уақытта Аг­рарлық партия бір сапқа тұрмақ. Со­нымен, “Отанның” кемелдену үдерісі аяқталып, сол тұр­ғыда толысуға тоқтам жасайтын қа­зақстандық жаңа іргелі саяси ұйым­дармен демо­кратиялық негізде тартысқа түспек. /8/

2.2ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ САЯСИ ЖҮЙЕНІ РЕФОРМАЛАУ

Қазіргі таңда біздің мемлекетіміз, жалпы қоғамымыз өз дамуының түбегейлі жаңа сатысының алдында тұр. Мемлекеттігіміздің, тәуелсіздігіміздің негізін қалап, қуатты нарықтық экономика құрған соң алдымызға өмір сапасы жоғары, бәсекеге лайықты ең дамыған елдер қатарына қосылу міндетін қойып отырмыз. Бұл туралы биылғы Қазақстан халқына Жолдауымда жан-жақты айтылғанын білесіздер. Яғни, біздер үшін тұрақты даму кезеңі келді.

Бүгінгі күн тәртібіндегі ең басты міндеттердің бірі ретінде саяси саланы реформалау. Демократия - әлемнің өркениетті елдерінің таңдауы, яғни біздің де таңдауымыз.

"Биыл біз демократиялық саяси жүйені дамытуда сапалы қадам жасадық, бұл жерде президенттік республика моделінен президенттік-парламенттік модельге көшу жөнінде сөз қозғалып отыр. Сондай-ақ, өкілетті билік органдарының құзыреті аясын кеңейттік, саяси партияларды, жергілікті өзін-өзі басқару жүйесін, сот жүйесін, азаматтық қоғам институттарын дамытуға тың серпін берілді", - деді Н. Назарбаев.

"Еліміздің парламенті жаңа Ата заңға сәйкес жұмыс істеп, жаңаша міндеттерді атқара бастады. Біз бұл ретте тепе-тең әрі демократиялық саяси жүйе ғана Қазақстанды модернизациялау жолында алға қойған асқаралы міндеттерді еңсере алатынын ескердік", - деп қосты ол. /10/

Мемлекет басшысының пікірінше, "еліміздің саяси жүйесін реформалауға бағытталған дәйекті жұмыстарсыз" ілгерілеушілік пен даму болуы мүмкін емес. "Әлемдік тәжірибені зерделей, талдай және соған сүйене келе біз саяси дамудың эволюциялық жолын таңдап алдық және басқа елдердің қатесін қайталаған жоқпыз. Және біз президенттік республика моделін таңдау арқылы қателікке бой алдырмадық, біз елімізді посткеңестік саяси және экономикалық хаостан еліміз тарихындағы аса күрделі кезеңде шығара алдық", -деген сенімде президент.

Саяси жүйені реформалау мақсаты - бүкiл қоғам мүддесiн iске асыруды қамтамасыз етуге қабiлеттi, пəрмендi саяси жүйе қалыптастыру.

Саяси жүйені реформалаудың күшті жақтары:

-       Дəйектi саяси реформалардың нəтижесiнде мемлекеттiлiктiң негiзi қалыптасты, Қазақстанның одан əрi дамуының бағыты белгiлендi, демократиялық құқықтық мемлекет жəне азаматтық қоғам құрудың қажеттi алғышарттары жасалды.

-       Қазақстанда саяси жүйенi дамытудың демократиялық бағыттылығы қалыптасты.

-       Мемлекеттiк құрылыста билiктiң заң шығарушылық, атқарушылық жəне сот тармақтарына бөлiну принципi конституциялық тұрғыда айқындалды.

-       Мемлекет басшысын сайлау баламалы негiзде өткiзiлдi.

-       Өкiлдi органдарға (Парламент жəне мəслихаттар) сайлауды партиялық тiзiм бойынша өткiзудiң негiзi қаланды, ол партиялық құрылыс процесiн жандандыруға, мемлекеттiң саяси өмiрiнде партияның рөлiн күшейтуге жəрдемдесуге тиiс.

-       Саяси плюрализм заң жүзiнде бекiтілді, көппартиялылықты қалыптастырудың негiзi қаланды.

-       Мемлекеттiк емес бұқаралық ақпарат құралдары түзiлiп, жұмыс iстеуде. Қоғамның əр түрлi топтары мен жiктерiнiң мүддесiн бiлдiретiн үкiметтiк емес қоғамдық ұйымдар құру процесi жүрiп жатыр.

-       Нарықтық экономиканың дамуы қазақстандық саяси ортада дербес əлеуметтiк-демократиялық идеялардың бекуi үшiн əлеуметтiк база болған меншiк иелерiнiң жеткiлiктi өкiлдi жаңа табын құруға алыпкелдi. Қоғамды жəне оның саяси жүйесiн одан əрi ырықтандыру адамдардың осы əлеуметтiк топтарының ұмтылыстарына жауап бередi.

- &nb

Пред. 6 7 8

скачать работу

Отправка СМС бесплатно