Өндірілген өнімнің өндірістік және толық өзіндік құнын есептеу
sp; 3,1 тенге
Тікелей шығыдардың барлығы / өнім бірлігіне 17,1 тенге
Жанама шығындар
Бұл шығындардан басқа фирманың шығындары болады, оларға: құал-жабдықты алуға, пайдануға және жөндеуге шығындар, өндіріс
алаңының арендасы, канцеляриялық шығындар, коммерциялық шығындар және т.б.
Келер жылдағы шығындар келесідей дерлік:
Ғимарат арендасы 120 000
Құрал-жабдық амортизацияы 10 000
Құрал-жабдықты пайдалану 5 000
Басқада персонал еңбекаысы 15 000
Коммерциялық шығындар 6 000
Банк несиесіне кредиттер 35 000
Жанама шығындардың барлығы 191 000
Инфляция кезінде тікелей және жанама шығындарды инфляция пайызына көбейту қажет. Егер инфляция жылына 15 % болса, онда:
өнім бірлігіне тікелей шығындар 17,1 х 115% =19,67 тенгені құрайды
жанама шығындар 119 000 х 115% = 219 650 тенге
Шығындар соммасы өнімді өткізу бағасына қосылу жолымен өткерлуі тиіс. Өнімнің бір түрлі өндірісі жағдайында өткерілу өте оңай жүреді, бұл кезде мүмкін болатын шығын сомасы мүмкін болатын өнім өндірісіне бөлінеді. Жоспарланған кезеңдегі өнім өндірісі құрал-жабдықтың еңбек өнімділігі, жеткізілетін шикізат көлемі, өткізу нарығы және т.б. сияқты көптеген көрсеткіштердің есебін бағалаумен жүзеге асырылады.
Жоспарланған жылға өнім өндірісінің көлемі 180 000 нан бірлігі дерлік. Бұл бізге жанама шығын және бір батон кезеңіндегі шығындар көлемін есептеуге мүмкіндік береді:
219 650 / 180 000 = 1,22 тенге/бірл
Өнім бірлігінің өзіндік құны
Енді нанның өткізілуінің толық өзіндік құнын анықтауға болады:
Тікелей шығындар 19,67 тенге
Жанама шығындар 1, 22 тенге
Өзіндік құн/бірл 20,89 тенге
Жанама шығындар есебінің білу қажеттілігін ескере отырып, 180 000 бірлік орнынына 50 000 нан бірлігі өткізілі дерлік
Онда өнім бірлігіне жанама шығындар көлемі мынаны құрайды:
219 650 / 50 000 = 4,393 тенге / бірл = 4,39 тенге/ бірл,
Бұл өз кезегінде өнім бірлігінің жалпы бағасына әсер етеді:
19,67 + 4,39 = 24,06 тенге / бірл
Бұл жағдайда фирма өндіріс қуатын толықтай пайдаланбай отыр, өнімнің өзіндік құны бірінші жағдайға қарағанда көбірек болып отыр.
Бұл өнім бірлігіне табыстың азаюына, өндірістің шығындалуына, сату бағасының өсуіне әкеледі, әрине бұл жағдайлар өнімді өткізу көлеміне негативті түрде әсер етеді.
Осы жерде тікелей шығындарды өнімнің бағасының өсуі немесе шығындалуға, кәсіпорынның бәсеке қабілетінің төмендемейтіндей деңгейде ұстау және бақылау қажеттілігі туындайды.
Әр түрлі бұйымдар өндіретін фирмада жанама шығындар әр түрлі өнімдер бойынша бөлінеді. Бұл мәселені шешу үшін қандай да бір критерий қажет. Осындай «бөлістіру кілті» мыналар болуы мүмкін:
- өнімді өндіруге қажетті уақыт мөлшері;
- өнім өндірісіне кететін тікелей еңбек мөлшері;
- өнім өндірумен айналысатын өндіріс алаңы;
- Өнім өндірісіндегі негізгі қорлар бағасы және т.б.
Осы әдістердің ішінен шағын өндіріс көбіне өнімге кететін тікелей еңбек көлемін бөлістіру әдісін қолданады:
а) Тікелей еңбектің бір сағаттық жанама шығынын есептеуде барлық жанама шығындарды барлық тікелей жұмыс уақытына бөлінеді:
219 650 / 11 562 = 19,00 тенге / сағат
б) Әрбір өнімге жанама шығынды есептеу үшін, өнім өндірісіне қажетті тікелей уақыт мөлшерін жанама шығындардың сағаттық құнына көбейтеміз;
0,1 х 19,00 тенге/сағат = 1,9 тенге/бірл.
2.3. Өнімнің өзіндік құнының бағаны анықтаудағы рөлі.
Кәсіпорынның өндіріетін әрбір өнімнің толық өзіндік құн
| |  скачать работу |
Өндірілген өнімнің өндірістік және толық өзіндік құнын есептеу | 
