Өндірілген өнімнің өндірістік және толық өзіндік құнын есептеу
p; ұтымды пайдалану;
2) жұмыста кездесетін тиімсіз үзілістерді азайту. Жұмыс уақытын ұтымды, үнемді пайдалануға техника мен технологияларды жетілдіріп, өндірісті, еңбекті ұйымдастыруды жақсарту, ал екінші әдіске - өндірістің жоспардан тыс тоқтап қалуын қысқарту, сөйтіп үзілістерді азайту
жолдарымен қол жеткізеді.
Еңбек өнімділігінің көрсеткіші қызметкерлердің материалдық жағдайын жақсартумен тікелей байланысты. Еңбек өнімділігі арттқан сайын еңбекақы – оған төленетін ақы да өсіп отыруы тиіс. Жалақының еңбек өнімділігінің өсу қарқынан кейін қалуы немесе артып кетуі дұрыс емес. Бұл қатынас бұзылса, ол еңбек өнімділігін арттыруға деген материалдық мүдделілікке кері әсер етеді.
Осылайша, өндірістің шығындар құрылымындағы көп бөлігін еңбекақыға шығындар алады ( Қазақстан өнеркәсібінде 13 -14 % , дамыған елдерде – 20 -25 % ). Сондықтанда шығарылатын өнімге еңбек сыйымдылығын азайту, еңбек өнімділігін өсіру мәселелерінде өндірістің әкімшілдік қызметтігі персоналдың санын азайту орынды болады.
Еңбек өнімділігін арттыру оны ұйымдастыруға да көп көңіл бөлу қажет: жұмыс орындарын дайындау, оның толықтай жұмыс жасауы, еңбектің арттыруға басқада әдістерді қолдану.
Еңбек өнімділігін арттыру мақсатында Кәсіпорындарда жұмыс күшінің бәсеке қабілеттілігін, сапасын жоғарылату қажеттілігі мына факторлармен анықталады:
- Өндірістік ресурс ретінде персонал құнының өсуі;
- Еңбекті тиімді қолдануды және ұйымдастыруды жаңа әдістерді талап ететін бәсекелестер тарапынын қысым;
- Өндірісті басқаруда және ұйымдастыруда жаңа әдістерді талап ететін технологиялық өзгерістер;
- Өз жұмысшыларының потенциалының өсіміне кәсіпорын басшыларының әлеуметтік жауапкершілігі;
- Автоматтандырылған жүйелердің енгізілуі және оларды басқаратын жұмысшылардың квалификациялық деңгейінің сәйкестілікті талап ету;
- Жұмысшылардың интелектуалдық дайындығын арттырудың қажеттілігі.
3.2. Өндіріс процесінде қолданылатын шығындарды азайту.
Өндіріс процесінде қолданылатын шығындардың мөлшерін азайту үшін үнемі экономикалық талдау жасау қажеттілігі туындайды.
Өндіріс процесінде өнімді өндіруге жұмсалатын шығындар дайындалған өнімнің өзіндік құнының мөлшеріне тікелей әсер ететіндіктен шығындардардың қандай да статьясынан үнемдеу мүмкін болса, өнімнің өзіндік құны да азда болса төмендейді.
Өнімнің өзіндік құнын азатуды қамтамасыз ететін жалпы факторларға мыналар жатады:
- Шикізат, материал, электроэнергия және жанармайды экономдау;
- өндірістің негізгі құралдарын қолдануды жақсарту;
- ресурсүнемдеуші жаңа технологияларды қолдану;
- өнімді өткізу бойынша шығындарды азайту;
- кәсіпорынның тауар саясатын қайта қарастыру;
- жұмысын тоқтату және ақаулардан жоғалтуларды азайту;
- сатып алынатын материалдардың оптимальды көлемін және өндіріс процесінде өндірілетін өнім көлемінің дұрыстығын қадағалау және бақылау;
- жалпы заводтық (жалпы шаруашылық) және цехтық шығындарды азайту;
Шаруашылықты жүргізудің жаңа жүйесі үнем тәртібін қатаң сақтап өзіндік құнды төмендетуді көздейді. Өнімнің, жұмыстың өзіндік құны материал мен еңбек ресурстарының үнемделу, өндірістің техникамен жарақтану дәрежесін, сонымен бірге шаруашылық есеп негіздерінің сақталуын көрсетеді. Кәсіпорындардың өзіндік құнына өндірістен тыс сатуға жұмсалған шығынды қосып өнімнің толық өзіндік құнын есептеп шығарады. Толық өзіндік құн - өнімді өндіруге және сатуға кеткен шығындар жиынтығы, құнның негізгі бөлігі.
Өнекәсіптегі өнімнің өзіндік құнын талдау тауарлы өнімнің 1 теңгеге шығынын қысқартудан басталады, өйткені ол өзіндік құнның негізгі көрсеткіші болып табылады. Ол өзіндік құн динамикасын және шығын деңгейін сипаттайды. АҚ «Рахат» тауарлы өнімінің 1 теңгеге шаққандағы шығындар динамикасы 1-таблицада көрсетілген.
АҚ «Рахаттың» 1999 жылдың ақпан-желтоқсан айларындағы
тауарлы өнімінің 1 теңгеге шаққандағы шығындарын талдау.
Осы мәліметтерді қарастыра отырып, мынадай қорытындыға қоытынды жасауға болады, 1995 жылмен салыстырғанда фабрика 1996 жылы жақсы жұмыс жасаған. Таблицада көрсетілгендей фабрикада тауарлы өнімнің теңгеге шаққанда шығындары төмендеген. Ең төменгі нәтиже «шикізат және материалдар» бөлігінде 12,43 теңгеге, «құралдарды пайдалану» бөлімінде 16,99 теңгеге және жалпы өндірістік шығындар 9,58 теңгеге жеткен.
Бұл кәсіпорынның жұмысын жалпы оптималдаумен байланысты және де шикізатты тиімдірек пайдалнумен, ескі құрал-жабдықты жаңасымен алмастырумен байланысты болды. «Көмекші материалдар» бөлімінде өсім байқалады, ол 1996 жылдан бастап өнімнің басқаша және әшекейлі ұсақ орамамен қапталуына байланысты болды.
&nb
| |  скачать работу |
Өндірілген өнімнің өндірістік және толық өзіндік құнын есептеу | 
