Осман империясы
олдады.
Бірақ олар қайтадан қуғын-сүргінге ұшырады. Билеуші топтарда сенімсіздік пен қобалжу туды. ¦лы уәзірлер жиі-жиі ауысып отырды.
Балқандағы ұлт –азаттық көтерілістер күшейе түсті.1875 жылы халық көтерілістері Герцеговина артынан Босния да Болгария да бұрқ ете түсті. Елдегі өсіп келе жатқан наразылықты өзінен бұрып жіберген ұмтылған үкімет мұсылмандық фонатизм отын тұтатып, крестияндарға қарсы айдап салды. Осындай қақтығыстар кезінде Француз және неміс елшілері өлтірілді. Бұл оқиғаны батыс елдері Осман империясына қысым жасау үшін пайдаланды. Олар сұлтаннан Балқан жерінде реформа жүргізуді талап етті.Сұлтан бұған келісті.
Батыс елдерінің жетегінде кету түрік қоғамында наразылық тудырды. Дінбасылар мен помещиктер сұлтандар сыртқы саясаттағы сәтсіздіктері үшін айыпты деп санады. 1876 жылдың мамыр айында Стамбулда саудагерлер қолөнершілер мұсылман елдерінің оқушылары, сопылар қатысқан, құрамында 40 мыңға тарта адам бар үлкен шеру болды. Халықтың жаппай көтерілуінен қауіптенген «жаңа османдар» дінбасылар және феодалдармен одақтасып, сарай төңкерісін жасады. Олар тамыз айында конституция қабылдауға II Әбділ-Хамитті таққа отырғызды.
1987 жылғы желтоқсанда конституция қабылданды. Ол осман империясының конституциялық монархия деп жарияланды. 2 палаталы парламент құрылды . Депутаттар палатасы сайлаушылардың жоғары мүліктік цензіне қарай сайланды. Сенат мүшелерін сұлтан өзі мәңгілікке тағайындады. Құрамында христиандар да бар империяның барлық бодандары османдар деп жарияланды және заң алдында барлығы тең деп есептелді. Мемлекеттік тіл түрік тілі деп жарияланды . Ал діні ислам діні деп жарияланды. Коституция сұлтанның барлық билігін сақтап қалды. Оның жеке басына қол сұғылмайтын болды.
Шектеулі сипатына қарамастан 1876 жылғы түрік конституциясы прогрессивті қүжат болды. Буржуазия еркіндік жариялануы мен парламенттің құрылуы феодалдық –абсолюттік құрылысқа үлкен соққы болып тиді.
1877 жылы көктемде орыс түрік соғысы басталған кезде сұлтан белгісіз мерзімде парламентті таратты. Конституцияны жақтаушылар тұтқынға алынып елден қуылды. «Жаңа осман» көсемдерін жазалау басталды. Конституция өмір сүруін тоқтатты.
| |  скачать работу |
Осман империясы | 
