9 май - Ұлы Жеңіс мерекесіне
ғынышты қам көңілмен ұласып,
Күз аспаны бірде күңгірт,
Бірде ашық,
Қыршын қазақ отыр окоп ішінде,
Ән серігі – домбырамен сырласып
Сағынғаны Сарыарқаның өлкесі,
Сағынғаны Алатаудың өркеші,
Сағынғаны Ақжайықтың толқыны
Сағынғаны кербез сұлу еркесі (М.Әлімбаев «Бір жас қазақ»)
(Перде ашылады. Орман ішіндегі алаңқайда жауынгерлер – командирлер, солдаттар, мейірбикелер біреуі жерде жатыр, екінші түрегеп тұр, кейбіреуі ойланып отырады (театралдық топ). Барлығы Ұлы Отан соғыс жылдарындағы әскери киім киген. Орталарында тұмар үстінде қолында домбырасы бар гимнастеркалы басы таңылған жас жігіт отырады. Ол алыстағы Ұзынағаштан келген хатты шолып, оны оқып отыр... Бұл жауынгер жігіт ұлы Жамбылдың баласы Әбіл болатын.)
Жауынгер: («Дариға сол бір қыз» әнінің әуенімен)
«Жарығым! Сен өз достарың туралы жазыпсың. әрине, олардың бәрін біле бермеспін, көбінің жүзін де көрмеген шығармын, әйтсе де олар да өзіңдей ет-жақыным сияқты болып кетті. Мен олардың ерлігінен көз алмай қадағалаудамын. Әрдайым абыройлы болсын бәрі. : Біздің ата-бабаларымыз да қатты айқасты көп өткізген басынан. Батырларымыз бойынан бес қаруын тастамай, айлары мен жылдарын жорықта өткізген. Дені сау, дәті берік жігіттерге соғыс ауыртпалығы сөз бе екен.
Біздің ержүрек жігіттерге ақ басты Жамбылдан сәлем айт. Абыройлы болыңдар, ұлдарым, сендер Отанға, партияға адал қызмет етіп жүрсіңдер, мен бәріңе де ризамын. Ердің ерлігі, жігіттің жігіттігі сыналар шақ бұл.
Әттең, кәрілік! Әйтпесе, үйде отырар ма едім мен? Баяғының батырындай желеулі найза қолға алып, сауыт –сайман асынып, майданға мен де бармас па едім. Менің айтарымосы еді. Мен сендермен біргемін. Жеңіс тез келіп, туған ауылда жолығатын болайық. Әкең Жамбыл»
Жасөспірім: Ауыр шайқастардан кейін жауынгерлерге соғыстың ауыртпалығына төзу үшін аз да болса демалыс керек еді.
Қыз бала: Әрине, жауынгерлер ертең алдарында өлім күтіп тұрғанын білді. Дегенмен, соғыста әзіл-қалжың, ән-мен күйді ұмытылмады.
Көркемсөз оқушы:
Айтып болды дүние талай әнді,
Аспан жүзін таң алды, арай алды.
Жетсек деген бір сөзбен ел оянды.
Төрт жыл бойы жел соғып, дауыл келді,
Қала көрді қиындық, ауыл көрді.
Жеңіс, Жеңіс! Әке мен оның ұлын
Кездестірмей қойғаның ауыр болды.
Менде шықтым көшеге қарап елге,
Есікбай қарт ер салды қарагерге.
Жеңіс! Жеңіс! Анамның көз жасы юоп,
Тамып түсіп жаттың сен қара жерге.
Састырды ғой сол төрт жыл сабырлыны,
Сарғайды ғой, ананың сағым мұңы.
Келмейтінін әкемнің біліп анам,
Зар жылаған екен-ау со бір күні...
Қуанышқа кетті бір толып менен,
Желік басқа бүгінгі, көрік бөтен.
Тойға бардым мен мәз боп өз әкемді
Көрмеймін деп мен ойлап көріп пе екем.
Қандай ауыр болсаң да Жеңіс едің,
Аялайды арманың мені сенің.
Аямайды кәмпитті, береді аға,
Бәрін билеп ап кетті тегі сенім.
Бір жыр қалсын сонау бір ауыр кезден,
Әдет өзге ол кезде, ғұрып өзге.
Баққа сендік келетін көп кешікпей,
Бәрімізге қарайтын жылы көзбен.
Шуақты күн, мөлдір көл, мөлдір дала,
Шын бақыттың келгенін сендірді аға.
Жеңіс күнін тойлады біздің ауыл,
Өз әкесін ойлады әрбір бала.
Уақыт өзі бағасын берер кейін,
Құс боп ұшуға-дағы өлең бейім.
Жеңіс күні келгенде сол Жеңіспен
Әкем бірге келердей елеңдеймін...
(Т.Молдағалиев «Жеңіс күні»)
(Би биленіп болған соң, сапқа тұрып сахнадан шығып кетеді )
ПАРТИЗАНДАР
Абыржымай ақырын
Теңселеді қара орман,
Мұздай темір құрсанып
Түн қатады партизан.
Түн қатады партизан,
Қар құшады, мұз жайлап,
Қалтырамас біреуі
Көр қылсаң да ойбайлап.
Қатал қайсар жүрегі
Қайтпас боран кәрінен,
Қымбат елдің намысы
Партизанға бәрінен. (Ж.Саин “Түн қатады партизан”)
Жүргізуші: Ұлы Отан соғысындағы партизандар қозғаалысы туралы, олардың ерлік қимылдары туралы тебіренбей айту мүмкін емес. Өйткені, қайталанбас тамаша ерліктері мен көрген ауыр азап, асқан қиындықтарын, таңғажайып табандылық көрсеткендердің ішінде қазақстандық жерлестеріміздің партизан қозғалысына, неміс басқыншылары басып алған жерлердегі қаһармандық күрестерінің алар орны ерекше. Олар Белоруссия ормандары ма, орыстың кең даласы ма, қай жерде соғысса да, өздерінің туған Қазақстанын, бүкіл елді, халқының жүрегіне ең ыстық, ең қымбат нәрселердің бәрін қорғайтынын айқын білді. Қасым Қайсенов, Әди Шәріпов. Балалар, партизан-жазушы Қасым Қайсеновтың “Жас партизандар”, “Илько Витряк”, “Жау тылындағы бала” тағы басқа кітаптарымен таныс боларсыңдар. Бұл оқырмандар ықыласына бөленіп, орыс, украин тілдеріне аударылған.
(айтылмай кеткен аманат: жаудың оғынан қаза тапқан партизандарға арналады)
... Күбірлеп сонда сөйледі ол,
Қолымды қатты бір қысып;
Жас жаны сая тапқандай,
Құтыдан жұтым суды ішіп:
-Анам бар ед алпыста,
Аппақ шашын күн сүйген,
Асыл еді жүрегі,
Айнымаған бір күйден,
Бесігіме телміріп,
Ай батқанша қараған.
Ақ уілдір бөбегін
Асқарлы шыңға санаған.
Айбарлы туың, ақ балаң
Алысқа кетті дегейсің,
Ажалменен айқасқан,
Шабыста кетті дегейсің.
Жауар күндей күркіреп,
Жауға төнді дегейсің.
Адам жегіш жетдеттіжаншып өлді дегейсің.
Он фашисті бір өзі
Қанға малды дегейсің.
Қайырылуға тынысы
Жетпей қалды дегейсің.
Ана сенің атыңды,
Ақтап өлді дегейсің,
Жүрегінде имандай
Сақтап өлді дегейсің!
ЖЕҢІС
Көркемсөз: «Біздің жауынгерлерді қыранмен, бүркітпен теңеуді қоятын кез жетті. Қазақ жігіиті Қошқарбаев өз жолдастарымен рейхстагқа ту тікті. Жанған от ішінде, ажал аузында ерлік көрсетті олар. Осындай ердің образын беру үшін бөлекше теңеу, бөлек поэзия керек» деп жазды орыстың белгілі жазушысы Б.Горбатов. Рақымжанның сол бір ерлігі уақыт өткен сайын ұрпақ алдында тұлғаланып келеді. Ерлік иесіне деген шалқар құрмет барған сайын шалқи түсуде.
Жасөспірім: 1945 жылдың 1 мамырына қараған түні Рейхстагқа алғашқы Жеңіс туы желбіреді.
Қыз бала: Күні кеше ғана қолдарына қару алып, кеңестік жауынгерлерінің айналаына қарсы соғысқа қатысқан неміс әскерінің әйелдері мен балалары, әкелері мен шешелері топталуда. Үнсіздік жайлаған, бүлініп қираған Берлин қаласының тұрғындары алымен жасқана, біраздан кейін батылдана шыға бастады..
Жасөспірім: Адамтөзгісіз шаршандыққа қарамастанмарлығы қуанышты еді
Қыз бала: Жеңісті ұзақ күтті
(Осы кезде перде ақыындап ашылады. Сахнада гүл шоқтары жатады)
Жасөспірім: Левитан былай деп есіне алады: Жеңіс күні хабарлай бергім
Жасөспірім: Иә, біздер жеңіске жеттік. Біздермен бірге бүкіл Еуропа халқы да жеңіске жетті. Біздер жербетіне жеңіс туын тіктік. Бұл күнді аңсап мыңдаған, жүз мыңдаған боздақ көз жұмды. Жеңіс жолында жанын пида етті. Тірі қалғандар көзінен жасы парлап тұрып сол күні қуанды. Жеңіс күні Сұлтан, Нүркен, Әлия, Мәншүк, Бауыржан, Мәлік, Төлеген бастаған батырларын, жас өмірлерін қиған өзге де қыршындарын еске алу орынды. Соларды еске ала отырып, 9 мамырды Жеңіс мерекесі дейміз.
Жеңіс күнін жақындатуға тылдағы миллиондаған еңбекші халық маңдай терін төкті, табан етін тауысты. Ұлы Жеңстен кейін ел есін жиды, етегін жапты. Миллиондаған халық соғыста қираған қалалар мен шаруашылықты қалпына келтіру үшін аянб
| |  скачать работу |
9 май - Ұлы Жеңіс мерекесіне | 
