Главная    Почта    Новости    Каталог    Одноклассники    Погода    Работа    Игры     Рефераты     Карты
  
по Казнету new!
по каталогу
в рефератах

ЕТІСТІКТІ СӨЗ ТІРКЕСТЕРІ

Ол құрығырды қай жетіскеннен айтады дейсің (Қ. М.). Ауызекі сөйлеу тілінің есімше сөзді субстан-тивтендіру тәсілін жасыратыным, жетіскеннен деген сөздердің жұмсалуынан көруге болады. Екіншіден, -ған -соң бір өзі әрі себеп-салдарлық, әрі мезгілдік қатынасты білдіретін универсал форма болған соң, ауызекі сөйлеу тілі оны жиі колда ұстайтын болуға тиіс. Қолдағы жалғыз бала болғасын Бөбекті кішкентайынан үл ғып өсірді (Ә. Н.).

Нагандарың ңайда?

Үсталатын болған соң далаға лақтырып жібердім (Ғ. Мұст.).

Септеуліктердің ішінде ауызекі сөйлеу тіліне тән сөз тіркесін құрайтыны құрльш. Бұл септеулік кейбір ғылыми еңбектерде кызметі жағынан -дай,-дей қосымшасы, секілді, сияқты септеуліктерімен тең амал ретінде танылады. Шығу тегі, жасалуы секілді, сияқты сөздеріне ұқсас болғанмен құрлы — жұмсалу ерекшелігі бар септеулік. Келген құрлы болмадым, көрген құрлы болмадым деген тұлға кұрамында аталған септеулік секілді, сияқты, -дай, -дей тәрізді кызмет атқарады. Дегенмен құрлым негізінен эмоциялы сөз тіркестерінде жұмсалады. Етістікті басым компонентке бұл септеулік арқылы мына сөздер тіркеседі.

1. Есімшелер. Ол істеген құрлым міндет қылып бол-
ды, Болыс болған құрлы зықым шығып болды.
Әліштің
қатыны ауылнай болған қ
ұрлы бүлдірді (Б. М).

2. Есім сөздер. Жуасбай қурлы бағамыз болмаса, кө-
мекке несін шақырдың
(Ғ. Мұст.). Лақ қурлы бақырмай,
өлгенім бе, япырмай!
(Б. М.).

Курлы аркылы кұрылған сез тіркесінде бағыныңкы сөз (сен құрлы, кісі құрлы) пысықтауыштық қатынасқа тусіп, негізгі сөз (етістік) атаған істің мөлшерін, сапа-сын білдіреді.

Сөз тіркесін кұрауға катысатын де көмекші етістігі бар. Ауызекі сөйлеу тілінде бұл етістік сөз тіркесін құрайтын тәсіл ретінде екі формада катысады: десе, деп. Және екеуі де себеп-салдарлык катынасты білдіретін сөз тіркестерін кұрау үшін жұмсалады.

Науқан кезінде жұрт шай десе жатпайды. Осы жалғыз бала деп бармаған жерім жоқ.[42-44]

12345
скачать работу

ЕТІСТІКТІ СӨЗ ТІРКЕСТЕРІ

 

Отправка СМС бесплатно

На правах рекламы


ZERO.kz
 
Модератор сайта RESURS.KZ