Негізгі құралдарды тиімді пайдалану шаралары
Другие рефераты
Өнеркәсіптің дамуының маңызды мақсаттарының бірі ең алдымен оның тиімділігін көтеру және шаруашылықтың ішкі резервтерін толығымен пайдалану есебінен өндірісті қамтамасыз ету. Ол үшін негізгі өндірістік қорлар тиімдірірек пайдалану керек.
Өнеркәсіп өнімінің өндірісінің көлемін ұлғайту келесілер есебінен жеткізіледі:
1. негізгі қорларды іске қосу;
2. пайдаланылып жатқан негізгі өндірістік қорларды пайдалануды жақсарту.
Өнеркәсіптің, олардың салаларының және кәсіпорындардың негізгі қорлардың өсуі жаңадан құрылыстар арқылы қол жеткізіледі, және сонымен бірге қайта құрастыру және жұмыс істеп жатқан кәсіпорындарды кеңейту арқылы жүзеге асады. Жалпы өнеркәсіпте өнім өндірісінің өсімін жыл сайын жаңадан іске қосылатын қорлардан артық болатын жұмыс істеп жатқан негізгі өндірістік қорлар арқылы алуға болады.
Негізгі өндірістік қорларды пайдалану деңгейін анықтау үшін өндірілген өнімнің натуралды және құндылық (ақшалай) бірліктерде және уақыт бірліктерінде қолданылады. Өндірістік күш-құатты пайдалануын есептеу үшін өнім өндірісінің көлемінің тек натуарлды көрсеткіштері пайдаланылады. Негізгі қорларды пайдаланудың натуралды бірліктері ең алдымен салыстырмалы бір типтік өнім өндірілетін өнеркәсіп өндірісінің салаларының кәсіпорындарында пайдаланылады. Өндірістік күш-құаттарды жоспарлау және қазіргі жағдайларын талдау барысында қолданылатын, жабдықтардың балансын құрастыру барысында және т.с.с . негізгі өндірістік қорларды пайдаланудың натуралдық көрсеткіштері дегенмен кәсіпорынның, саланың, жалпы өнеркәсіптің негізгі өндірістік қорлардың жалпы жиынтығын тиімді пайдаланудың жалпы сипаттамасын көрсетпейді.
Шаруашылық қызметті жалпы талдау үшін , күрделі салымдарды жоспарлау үшін, өнеркәсіптің барлық звеноларының негізгі қорларын және өндірістік күш-құатты іске қосу үшін өндірістің тиімділігі көрсеткіші, негізгі қорлардың бірлігіне есептегенде өнім өндірісі - қорқайтарымы көрсеткіші деп аталатын маңыздылығын алуда. Сонымен бірге қорқайтарымының кері көрсеткіші – қорсыйымдылығы көрсеткіші пайдаланылады. Қорқайтарымның көрсеткішін анықтау барысында құндылық және натуралдық өлшемдер бірліктері қолданылады.
Негізгі қорлардың неғұрлым толық пайдалануы өндіріс көлемінің өзгеруі барысында өндірістік күш-құаттардың жаңасын іске қосу қажеттіліктерді төмендетуге әкеледі, сәйкесті кәсіпорынның пайдасын тиімді пайдалануына жеткізеді(тұтыну қорына пайдадан салымдардың үйлесін көбейтуге, тұтыну қордың жоғары бөлігін технологиялық үрдісті механикаландыруға және автоматтандыруға бағыттауға және т.с.с. ).
Негізгі қорларды пайдалануды жақсарту сонымен бірге олардың айналымдарын жеделдету деп саналады. Бұл физикалық және моралдық тозу мерзімдерінде айырмашылықты қысқарту мәселелрді шешуге ықпалдасады, негізгі қорлардың қарқынын жеделдетуге мүмкіндікті туғызады. Негізгі қорларды тиімді пайдалану қазіргі уақыттың экономикалық реформалардың тағыда басқа басты мақсатпенен тығыз байланысты — өндірілетін өнімнің сапасын жоғарлату, өйткені нарықтық бәсеке жағдайында жоғары сапалы өнім жедел өткізіледі және жоғары сұранысқа иеленеді.
Жұмыс істеп жатқан негізгі қорларды және өнеркәсіп кәсіпорындардың өндірістік құаттарын және соның ішінде жаңадан іске қосылғандардың пайдалануын жақсарту келесі есебінен жеткізілу мүмкін:
-өндірістік күш-құаттарды және негізгі қорларды пайдалану интенсивтілігін жоғарлату;
-оларды толтыру экстенсивтілігін жоғарлату. Өндірістік күш-құаттарды және негізгі қорларды анағұрлым интенсивті пайдалану ең алдымен соңғыларды техникалық жетілдіру есебінен жеткізіледі.
Өнеркәсіп кәсіпорындардың тәжірибесі жабдықтардың бірлігінің күш-құатын көбейту үрдісі қалыптасқанын көрсетеді:
-станоктарда, машиналарда және агрегаттарда ең жауапты бөлшектер мен тораптар нығайтылады;
-өндірістік үрдістердің негізігі көрсеткіштері жоғартылады(жылдамдық, қысым, температура).
-тек негізгі өндірістік үрдістер мен операциялар механикаландырылып және автоматтандырылып қана қоймайды, сонымен бірге көп жағдайда өндіріс барысын және жабдықтарды пайдалануды баяулататын қосалқы және көліктік операциялар да осындай үрдістерге ұшырайды. Ескірген машиналар модернизацияланады және анғұрлым жетік жаңаларменен ауыстырылады.
Негізгі қорларды қарқынды пайдалану технологиялық үрдісті жетілдіру жолымен жоғарлайды; бір текті өнімнің өндірісінің оптималды шоғырлану базасында өндірістің үздіксіз ағынын ұйымдастыру, оны өндірілетін өнімнің сапасы және берілген технологияның талаптарына сәйкес дайындау; кәсіпорындардың, цехтардың және өндірістік учаскелерідің, басқа да біраз шараларды жұргізу жұмысының бірқалыпты, жұмысының ырғақтығын қамтамасыз ету. Өз кезегінде бұл еңбек заттарын өңдей қарқынын, жылдамдағын көбейтуге және уақыттың бірлігіне, жабдықтардың бірлігіне немесе өндірістік алаңның 1 шаршы метіріне өнім өндірісін көбейтуді қамтамасыз етеді.
Жұмыс жасайтын кәсіпорындардың негізгі қорларын қарқынды пайдалану жолы олардың техникалық қайта жарақтануды, негізігі қорларды жаңарту қарқынын көбейтуді еңгізеді. Өнеркәсіптің біраз салаларының жұмыс жасау тәжірибесі жұмыс істеп жатқан фабрикалар мен зауаттардың техникалық қайта жабдықтауды көрсетеді. Әсіресе бұл негізігі қорлардың анағұрлым тозу жағдайында кәсіпорындар үшін өте маңызды.
Негізгі қорларды пайдалану экстенсивтіілігін жақсарту бір жағынан күнтізбелік кезеңде (ауысым, тәүлік, ай, тоқсан жыл барысында) жұмыс істеп жатқан жабдықтардың жұмыс уақытын ұлғайтуды көздейді, ал екінші жағынан кәсіпорында және оның өндірістік звеносында бар жалпы жабдықтардың құрамында жұмыс істеп жатқан жабдықтардың санын және үлес салмағын көбейтуді көздейді.
Жабдықтардың жұмыс уақытын көбейту келесі есебінен қол жеткізіледі:
Әр бір өндірістік бөлімінде жабдықтардың белгілі бір топтарының өндірістік күш-құаттар арасындағы пропорцияларды қолдау , кәсіпорынның цехтары арасында, өнеркәсіптің әр бір саласының ішінде белгілі бір өндірістердің арасында, өнеркәсіптің салаларының дамуының қарқындары мен пропорциялары арасында және жалпы халық шаруашылық бойынша пропорцияларды қолдау;
Негізгі қорларды күтіп пайдалануды жақсарту, пайдаланылатын өндіріс технологиясын ұстану, жабдықтарды дұрыс пайдалануға ықпалдасатын өндірісті және еңбекті ұйымдастыруды жетілдіру, тұрып қалғанды және бұзылғанды болдыртпай алдын алу, жабдықтардың жөндеумен байланысқан тұрып қалғандарын қысқартатын және жендеу арасындағы кезеңді ұлғайтатын өз уақытында және сапалы жөндеуді жүзеге асыру;
Жұмыс уақыттың шығындарында негізгі өндірістік операциялардың үлес салмағын көбейтетін шараларды жүзеге асыру, өнеркәсіптің біраз салаларының кәсіпорындардың жұмысында мауысымдылықты қысқарту, кәсіпорынның жұмысынынң ауысымдылығын көтеру;
Жабдықтарды жөндеу қызметінің сапасын көтеру жолмен жабдықтардың ауысым ішіндегі жұмыссыз тұрып қалған уақыты қысқарту және мүлдем жою, жұмысшы күшпен, шикі затпен, жағар-жанар маймен, жартылай фабрикаттармен негізгі өндірісті өз уақытында қамтамасыз ету;
Жабдықтардың бір тәулік бойы жұмыссыз тұрып қалғанын қысқарту, оның жұмысының ауысымдылық коэффициентін көтеру.
Кәсіпорындарда жұмыс істеп тұрған станоктар, машиналар және агрегаттардан басқа жабдықтардың белгілі бір бөлігі жөндеуде және резервтерде болады, ал тағы бір бөлігі – қоймаларда. Орнатылмаған жабдықтардың өз уақытында жасалған монтажы, және сонымен бірге жоспарлы жөндеуде және резервте тұрғанғандарды есептемегенде барлық орнатылған жабдықтарды іске қосу негізгі қорларды пайдалануды жақсартаты.
Жабдықтардың жұмысының ауысымдылық коэффициентін көбейту мақсатты шешу барысында ең алдымен көптеген кәсіпорындарда ең алдымен жұмысшы күштің жетіспеушілігінен пайдаланылатын негізгі жабдықтар толығымен қолданыста жоқ екенін естен шығармау керек.
Негізгі өндірістік қорларды, өндірістік күш-құаттарыды пайдалануын жақсарту және еңбек өнімділігін өсірудің мәселелерін табысты шешуіне ірі өндірістік бірлестіктерді ұйымдастыру үлкен әсер береді. Сонымен бірге жұмыс істеп тұрған кәсіпорындардың өндірістің мамандандырылуына және техникалық қайта жарақтануына үлкен көңіл аударылады, олардың мамандануына тән емес өнімнен бас тарту, ірі индустриалды орталықтарға тартылатын, жұмысшы күштің резервтері қалыптасатын кішігірім және орташа қалаларда мамандандырылған өнеркәсіп объектілерін құрастыру.
Жұмыс істеп жатқан кәсіпорындарда мамандандырылуын дамытуға бағытты жүзеге асыру барысында бұл оның өндірістік құрылымын қарапайымдатады, қосалқы және қызмет көрсету бөлімшелер есебінен жұмысшы күшті босатады, сонымен негізгі цехтардың екінші ауысымдарын қалыптастырады және ауысымдылық коэффициентін көтереді.
Ауысымдылықты көтерудің маңызды жағдайының бірі өндірістік үрдістерді механикаландыру және автоматтандыру болып табылады, және ең бірішінден қосалқы өндірістерде, өйткені бұл механикаландыры
| |  скачать работу |
Другие рефераты
|
