Ата жұрт
Другие рефераты
Тәуелсіздік алған 15 жыл ішінде Қазақстан ғасырларға бергісіз қиын да күрделі кезеңнен өтті.
Атам қазақтың әр уақытта жер, шекара, шеп мәселесіне ерекше көңіл бөлгені баршаңызға мәлім ақиқат. Біздің де тәуелсіздіктің алғашқы жылдарында ең бірінші қолға алғанымыз осы мәселе болды.
Қазақстан кешегі Кеңес Одағы кезінде дербес мемлекет болған емес. Ол әуелі екі ғасыр патшалық Ресейдің боданы, ал жетпіс жылдан астам уақыт бойына Кеңес Одағының қатардағы республикаларының бірі ғана болды. Сол Кеңес Одағы күйреп, он бес республика өз алдына бөлініп шыққанда, қазақтың кең байтақ жеріне көз алартушылар аз болмады. Бүгін солардың атын атап, түсін түстемей-ақ қояйын: ата тарихын жақсы білетін сіздер оны өздеріңіз де аңдап отырған шығарсыздар, бірақ ондай мемлекеттер де, тіпті мұндай ұшқары пікірді ресми түрде айтып қалған оның басшылары да табылды. Міне, осындай ұлт тағдыры тарих талқысына түскен сын сағатта, біздер, сабыр сақтап, алыс-жақын көршілеріміздің бәрімен келелі келіссөздер жүргізіп, іргемізді бүтіндеп, шекарамызды бекітуге кірістік. Ең алдымен, Қытай Халық Республикасымен шекарамызды анықтап, халықаралық хаттамаға қол қойдық.
Қытай патшалық Ресеймен де, кешегі жарты әлемді билеген Кеңес Одағымен де шекара мәселесін түпкілікті шешкен емес. Қазақстанмен шешті және мәңгілікке, ешбір күмәнсіз, күдіксіз шешті.
Бұдан кейін Ресей басшылығымен 13 жыл жүргізген келіссөзіміз де нәтижелі аяқталып, осы жылдың басында екі елдің шекарасы біржолата айқындалып, тиісті құжатқа қол қойылды. Бұл Қазақстанның алты облысын Ресейге қосу туралы әңгімені қоздатушылардың аузына құм құйды.
Дәл осындай келіссөздер оңтүстіктегі Өзбекстан, Қырғызстан және Түркменстанмен де жүргізіліп, олармен де шекара мәселесін түпкілікті шештік. Нәтижесінде Қазақстан Республикасы өзінің 14,5 мың шақырымдық алып шекарасының ұзына бойына бірде-бір күмәнді, күдікті орын қалдырмастан біржолата айқындап, халықаралық құжаттармен бекітті. Бұл біздің тәуелсіздік жылдарда қол жеткізген ең үлкен жетістігіміз және оны біз бүгінгі һәм болашақ ұрпақ алдында зор мақтаныш сезіммен айта аламыз.
Қазақстан экономикасы Кеңес Одағы тарқағанда сын көтермес жағдайда еді. Дүниежүзілік нарықтың талабына шыдайтын бірде-бір өнім шығара алмайтын республика кәсіпорындарының барлығы дерлік өз жұмысын тоқтатып, ауыл шаруашылығы да құлдырап, кейін кеткен еді. Тіпті республиканың өз валютасы да болмады. Міне, осы жылдарда: «әуелі - экономика, одан кейін – саясат» деген қағидатты басшылыққа алған біздер түбегейлі экономикалық реформаны жүзеге асыруды қолға алдық. Әуелі төлтеңгемізді енгіздік, кейін «Қазақстан - 2030» атты стратегиялық бағдарлама қабылдап, еліміздің 2030 жылға дейінгі дамуын белес-белесімен алдын ала белгіледік. Нәтижесінде Қазақстан экономикалық реформаны жүзеге асыруда кешегі Кеңес Одағы республикаларының ең алдына шығып, біз ұстанған экономикалық модель дамушы елдерге үлгі-өнеге ретінде ұсыныла бастады.
Үшінші кезекте біз қоғамның саяси жүйесін, заң шығарушы билікті реформалауды қолға алдық. Соның нәтижесіне халықаралық, демократиялық талаптарға сай келетін Конституциямызды қабылдап, кәсіби деңгейде жұмыс істейтін қос палаталы Парламентімізді сайладық. Өзіміздің ұлттық заңдарымызды қабылдау нәтижесінде ұлттық заңнама қалыптастырып, құқықтық реформаларды жүзеге асырдық. Биыл Ата заңымыздың 10 жылдығына арналған халықаралық конференция кезінде есімдері әлемге әйгілі заңгерлер Қазақстанның ұлттық заңнамасы мен елімізде жүргізілген құқықтық реформа нәтижесінің халықаралық биік талаптарға сай екендігін ерекше атап өтті.
Төртіншіден, біз атқарушы билік жүйесін де реформалауды ойдағыдай жүзеге асырдық. Республика экономикасы мен халық санының ерекшеліктерін ескере отырып, кәсіби үкімет жасақтап, жаңаша жергілікті басқару жүйесін құрдық. Мұның бәрі бізге басталған реформаларды бюрократиялық кедергілерсіз алға апаруға мол мүмкіндіктер туғызды.
Міне, осылайша іргемізді бекітіп, экономикалық дамуымызды айқындап, заң шығарушы және атқарушы биліктің жұмысын қалыпқа түсіргеннен кейін біз рухани құндылықтарымызды түгендеуге мүмкіндік алдық.
Ең әуелі, туған тілімізді түлеттік. Егер 1990-91 жылдары республикамызда қазақ тілінде оқытатын 2768 мектеп болса, 2005 жылы олардың саны 3700-ге дейін жетті. Соның нәтижесінде республика мектептерінде қазақша оқитын балалардың үлесі 60 пайызға дейін көтерілді. Қазақ тілінде білім беретін жоғары оқу орындарының саны да арта түсуде. Жыл сайын ана тілімізде шығатын кітап, газет-журнал өнімдерінің таралымы көбейіп, теледидар, радио хабарларының мөлшері де арта түсуде. Қазір Қазақстанның 14 облысының бесеуінде іс-қағаздарын жүргізу қазақ тіліне көшірілді.
Ең бастысы, елімізде қазақ халқының үлес салмағы артты. Егер 1989 жылы республикадағы қазақтардың үлесі 40 пайызға жетер-жетпес болса, қазір бұл көрсеткіш 58 пайызға жетті. Кеңес заманында биліктің есігін сығалап жүретін қандастарымыздың мемлекеттік қызметтегі үлес салмағы 80 пайызға көтерілді. Әрине, бұл салада қолға алатын істер әлі де баршылық, бірақ қол жеткізген нәтижелеріміз де ауыз толтырып айтарлықтай.
Екіншіден, мүбәрак дінімізді дамытуға бар мүмкіндікті жасадық. Тек тәуелсіздік алған жылдары республика бойынша 2000-нан астам мешіт салынып, көптеген медреселер ашылды. Орталық Азиядағы жалғыз «Нұр – Мүбәрак» ислам мәдениеті университетін ашып, жоғары білімді діни мамандар даярлау ісін жолға қойдық. Астананың дәл кіре берісінде елге келген әр мейман мұсылман мемлекетіне келгенін сезінсін деп алтынмен апталған, төрт мұнара, зәулім күмбезді «Нұр - Астана» мешітін тұрғыздық.
Дін – ұстараның жүзіндей өткір ұғым, ал Қазақстан көп ұлтты ғана емес, көп дінді мемлекет. Сондықтан елі іші тыныш болуы үшін дінаралық татулық саясатын да берік ұстанып, жер жаһандағы алуан түрлі дін өкілдерінің басын қосқан әлемдік діндер лидерлерінің алғашқы съезін өткіздік. Келесі жылдың күзінде, құдай қаласа, оның 2-съезін өткізуді жоспарлап отырмыз. Бұл да Қазақстанның халықаралық дәрежедегі беделінің артқаны деп білемін.
Үшіншіден, кешегі қызыл империя кезінде жұтылып кетудің аз-ақ алдында тұрған ұлттық мәдениетімізді қайта түлетіп «Мәдени мұра» мемлекеттік бағдарламасын жасадық. Бұл бағдарлама бойынша қазақ жеріндегі барша тарихи, мәдени ескерткіштер қалпына келтіріліп, халқымыздың аса бай ауыз әдебиеті, әдеби, мәдени және музыкалық мұрасы жүздеген том болып жарық көруде.
Төртіншіден, біз тәуелсіздікті жариялаумен қоса, оны қорғау қажет екенін ұмытпадық. Мемлекет қауіпсіздігін жүйелеп құрып, өз әскерімізді жасақтадық. Оны нығайтып, қазақтан қолбасшылар, офицерлер дайындауды алғаш рет қолға алдық.
Осының бәрі тәуелсіздіктің арқасы. Тәуелсіз Қазақстанның дамудың дұрыс жолын таңдап, Абай атамыз айтқандай: «ақырын жүріп, анық басуының» арқасы. Сіздер мен біздердің бірігіп атқарған берекелі жұмысымыздың нәтижесі.
Егер бiзге осы жылдар iшiнде жалпы iшкi өнiмдi екi есе ұлғайтып, бiрлесiп тағы бiр Қазақстан орнататындай межені бағындырсақ, сол күннiң орнағаны емес пе?
Егер бiз осыдан он жыл бұрынғы жан басына шаққандағы жалпы iшкi өнiмiмiздiң жетi жүз доллардан сәл ғана асатын көлемiн биылдың өзiнде 3400 долларға дейiн жеткiзіп, ал 2012 жылға қарай бұл мөлшердi 8-9 мың доллар деңгейiне көтерудi мақсат тұтып отырсақ, сол күннiң орныққаны емес пе?
Егер бiздiң экономикалық өсуiмiз кейiнгi жетi жыл iшiнде жылына 9-10 пайызды құраса, мемлекеттiк бюджетке түсiмнiң көлемi үш жарым – төрт есе артса, сыртқы сауда айналымы 4 есе көбейсе, экономикаға тартылған тiкелей шетел инвестициясы 40 миллиард АҚШ долларындай болса, елiмiздiң алтын-валюта резервтерi, тұтас алғанда, 15 миллиард АҚШ долларына жетсе, сөйтiп Қазақстан бүгiнде әлемнiң ең серпiндi дамып келе жатқан елдерiнiң бiрiне айналса, мұның өзi барша жұрт таныған ақиқат болса, сол күннiң біржолата келгені емес пе?
Егер бiздiң елiмiз өңiрдiң көшбасшысына, халықаралық құрметтi әрiптеске, Еуразия кеңiстiгiндегi интеграциялық процестердiң бастамашысына әрi белсендi қатысушысына айналса, сөйтiп 2009 жылы Еуропадағы қауiпсiздiк пен ынтымақтастық ұйымына төрағалық ету ниетiн мәлiмдеп отырса, қазақтың мерейі тасып, айбыны асқаны емей немене?
Сол ер қазақтың нар заманы келгенінің келiстi көрiнiсi – сiз бен бiздiң жаңа елордамыз Астанада бас қосып отырғанымыз.
Мемлекеттiң мемлекеттiлiгi оның өз тағдырына қатысты ең маңызды мәселелердi өз бетiнше шеше алуынан танылуға тиiс. Еуразия жүрегiне, қазақ жерiнiң кiндiгiне Ақордасын тiккен Астана – Қазақ елiнiң өз қалауымен жасаған дербес таңдауы. Бiз оны осы байтақ даланың шын иесi кiм екендiгiн алыстың да, жақынның да есiне салу үшін жасадық. Бұл арқылы бiз қазақтың осы бiр құйқалы өңiрiндегi ұлттық дәстүрдi, тiлдi, өнердi, әдеттi, әдептi шайылудан, жойылудан сақтап қалу үшін жасадық. Біз оны болашақ ұрпақ үшін, еркін еліміз үшін жасадық.
Ел астанасы Арқа төсiне ауысқалы берi мемлекетiмiздiң өмiрiнде жаңа белес – жасампаздық белесi басталды. Астана құрылысы бүкiл Қазақстан экономикасын алға сүйреген локомотив сияқты болды. Қазiр бүкiл елiмiз Астанаға қарап бой түзеуде. Барлық облыс орталықтарындағы, аудан орталықтарындағы құрылыс қарқыны көңiл қуантып, көз сүйсiнтедi. Астанаға келгелi сiздер көрiп жатқан сәулеттi ғимараттардың барлығы дерлiк бюджеттен тыс қаражаттың, ең алдымен, шетелдiк инвестицияның есебiнен тұрғызылған. Бұл Қазақстанға, оның болашағына деген сенімнің белгісі.
Егер 1997 жылы Астанадағы халықтың саны 200 мың болса, қазiр астаналықтар қатары 600 мыңнан асып кеттi. Егер 1997 жылы қаладағы халық санының 20 пайызы ғана біздің қандастарымыз болса, бүгінде олардың мөлшері 60 пайызға жақындады. Қалаға салынған инвестицияның көлемi 634 миллиард теңгеге жетті. Астананың ажары күн өткен сайын артып барады дей аламыз. Есiлдiң сол жағалауындағы
| |  скачать работу |
Другие рефераты
| 
